کاوشی در ابعاد کلامی نظریۀ «حق الطاعة»
نویسندگان:
بهنام طالبی طادی (نویسنده مسئول)
،
حسین علی سعدی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1397 شماره 92
چکیده:
نظریه «حق الطاعة» یک دیدگاه نو و خلاف مشهور در علم اصول فقه درباره تکلیف در شبهات بدوی است. مبدع این نظریه سیدمحمدباقر صدر است که در مقابل مسلک «قبح عقاب بلابیان» و حکم برائت عقلی در محتمل التکلیف، به احتیاط عقلی و اشتغال ذمه قائل شده است. صدر این دیدگاه را بههنگام بحث از برخی موضوعات اصولی همچون حجیّت قطع، قبح تجری و ترخیص اطراف علم اجمالی بیان کرده است. این نظریه پس از صدر مورد نقد و بررسیهای مختلف دانشمندان علم اصول قرار گرفت، ولی به خاستگاه کلامی صدر در این نظریه بهشایستگی پرداخته نشده است؛ ازاینرو در این نوشتار بدون تعمیق و تعرض به مباحث دانش اصول فقه درباره این نظریه، با روش توصیفی ـ تحلیلی، «صفات و اسمای الهی» و «تکلیف»، بهمثابه دو متغیر کلامی در ساختار نظریه «حق الطاعة» مورد کاوش، نسبتسنجی و تحلیل منطقی قرار میگیرد.
نظریه «حق الطاعة» یک دیدگاه نو و خلاف مشهور در علم اصول فقه درباره تکلیف در شبهات بدوی است. مبدع این نظریه سیدمحمدباقر صدر است که در مقابل مسلک «قبح عقاب بلابیان» و حکم برائت عقلی در محتمل التکلیف، به احتیاط عقلی و اشتغال ذمه قائل شده است. صدر این دیدگاه را بههنگام بحث از برخی موضوعات اصولی همچون حجیّت قطع، قبح تجری و ترخیص اطراف علم اجمالی بیان کرده است. این نظریه پس از صدر مورد نقد و بررسیهای مختلف دانشمندان علم اصول قرار گرفت، ولی به خاستگاه کلامی صدر در این نظریه بهشایستگی پرداخته نشده است؛ ازاینرو در این نوشتار بدون تعمیق و تعرض به مباحث دانش اصول فقه درباره این نظریه، با روش توصیفی ـ تحلیلی، «صفات و اسمای الهی» و «تکلیف»، بهمثابه دو متغیر کلامی در ساختار نظریه «حق الطاعة» مورد کاوش، نسبتسنجی و تحلیل منطقی قرار میگیرد.
کاوشی در ابعاد کلامی نظریۀ «حق الطاعة»
3/21/2018 12:00:00 AM
بررسی شخصیت گرایی و نظریه حق الطاعة
نویسنده:
علی الهی خراسانی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 100
گزارش یک تحقیق در آستانه نشر نظریه حق الطاعه
نویسنده:
رضا اسلامی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1384 شماره 45
کاوشى در مباحث کلامى مجمع البیان
نویسنده:
سید موسی صدر
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1381 29-30
نظریه استطاعت در مدرسه کلامی کوفه
نویسنده:
اکبر اقوام کرباسی*
،
مقاله نشریه: نشریه کلام اهل بیت (ع) » سال 1394 دوره 1، شماره 2 (پاییز و زمستان 1394)
سیر اندیشه معتزله در ابعاد کلامی و علوم قرآن
نویسنده:
محمد حسینی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1374 شماره 3
نقش مبانی کلامی در نظریه اجتماعی محقق کرکی
نویسنده:
علی دشتی فیروزآبادی
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1401 شماره 49- بهار 1401
تبیین ادله فقهی نظریه تخییری بودن حق قصاص
نویسندگان:
سید هاشم آل طه
،
احمد حاجی ده آبادی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1400 شماره 2