چکیده:
مسئله اصلي تحقيق این است که از «از منظر علامه طباطبايي (ره) چه انتقادهايي بر راه‌حل کانت براي قضاياي ترکيبي پيشين مي‌توان ارائه کرد؟»در اين تحقيق با استفاده از روش تحليلي – عقلي به بررسي اين مسئله پرداخته شده است. طبق يافته‌هاي تحقيق، کانت معتقد است که قضاياي ترکيبي پيشين بر اساس «مفاهيم پيشين» امکان‌پذير است. مفهوم «زمان» و «مکان» به عنوان دو عنصر پيشين در قوه حساسيّت وجود دارند و قوه فاهمه نيز واجد دوازده مفهوم پيشين است که فاهمه بعد از دريافت شهودات از قوّه حساسيت، آنها را ترکيب نموده و در قالب مفاهيم پيشين قرار مي‌دهد. وبدین وسیله حکم شکل گرفته ،شناخت حاصل می‌شود. به عبارت ديگر در اين دسته از قضايا ماده شناخت از خارج تأمين مي‌گردد و صورت شناخت را ذهن بدان مي‌بخشد. با اين توضيح شناخت امور خارج از زمان و مکان ممکن نخواهد بود. اما علامه طباطبايي (ره) حل اين مشکل را در قالب مفاهيم کلي معقولات ثاني جستجو مي‌نمايد و معتقد است که نفس ما در مقايسه خودش با افعال و آثارش اين مفاهيم را به صورت حضوري درک مي‌نمايد. سپس از آن چه درک نموده صورت‌برداري مي‌نمايد وآن را بر خارج تطبيق مي‌کند. به هر حال راه‌حلّ کانت سرانجام به انکار ما وراء الطبيعه وانکارشناخت واقعيت اشياء(حیثیت فی نفسه اشیاء)، و نفي ضرورت و کليت مفاهيم کلي در خارج منتهي مي‌گردد، در حالي که بر اساس راه‌حلّ علامه طباطبايي (ره) علاوه بر اين که شناخت بشر به تجربه محدود نمي‌گردد، امکان دسترسي به واقعيّت في الجمله فراهم مي‌شود و افزون بر اين، ضرورت و کليّت مفاهيم کلي نسبت به خارج حفظ مي‌شود. واژگان کليدي: حکم ترکیبی پیشین ،مابعدالطبیعه ،مقولات فاهمه ،شناخت ،معقولات ثانی ،علامه طباطبایی ،کانت

دانــلود