تناسخ از دیدگاه صدرالمتألهین و بازخوانی تعریف نفس صدرایی بر اساس آن
نویسندگان:
معصومه سادات سالک
،
محمدتقی یوسفی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1396 پاییز 96 - مسلسل 33
چکیده:
مسألۀ تناسخ از دیرباز مورد توجه حکما و فلاسفه بوده است. ملاصدرا، ضمن ارائۀ تعریفی عام از تناسخ، آن را ابطال نموده است و، با دقت نظر ویژۀ خود، بحث در مصادیق تناسخ محال را به عوالم دیگر نیز سرایت داده است. به عقیدۀ ملاصدرا، اغلب کسانی که سعی در تبیین معاد جسمانی داشتهاند به نوعی از تناسخ سربرآوردهاند. اما تعریف نفس صدرایی و مبانی علمالنفسی صدرالمتألهین دربارۀ ارتباط نفس و بدن، عملاً، راه را بر امکان تناسخ میبندد. ضرورت پرداختن به بحث تناسخ وقتی پررنگتر میشود که به اصول مسلّمی چون رجعت و زنده شدن اموات در این دنیا توجه شود و، در نگاه اول، این امور در دایرۀ تناسخ جای میگیرد. تحقیق حاضر میکوشد تا با شیوۀ تحلیلی و عقلی، ضمن بررسی تناسخ محال از دیدگاه ملاصدرا، به بازخوانی تعریف نفس صدرایی بهعنوان مبنای مباحث علمالنفسی ملاصدرا بپردازد. بحث تناسخ در حکمت متعالیه نشان میدهد: تناسخ مصطلح صدرایی از تناسخ مصطلح مشهور (تناسخ مطلق) اعم مطلق است و ملاصدرا، با ابطال هرگونه تناسخ غیرملکوتی، در بحث تناسخ، چیزی بیشتر از استحالۀ تناسخ مشهور را نتیجه میگیرد، در حالی که استحالۀ عقلیِ تناسخ ملکی نتیجۀ قهری مبانی فلسفی صدرایی و لازمۀ تعریف نفس صدرایی و تبیین خاص ملاصدرا از رابطۀ نفس و بدن است، زیرا ذات و حقیقت نفس چیزی جز تعلق به بدن نیست و، لذا، بهسادگی نمیتواند متعلقِ آن تغییر یابد و جابجا شود
مسألۀ تناسخ از دیرباز مورد توجه حکما و فلاسفه بوده است. ملاصدرا، ضمن ارائۀ تعریفی عام از تناسخ، آن را ابطال نموده است و، با دقت نظر ویژۀ خود، بحث در مصادیق تناسخ محال را به عوالم دیگر نیز سرایت داده است. به عقیدۀ ملاصدرا، اغلب کسانی که سعی در تبیین معاد جسمانی داشتهاند به نوعی از تناسخ سربرآوردهاند. اما تعریف نفس صدرایی و مبانی علمالنفسی صدرالمتألهین دربارۀ ارتباط نفس و بدن، عملاً، راه را بر امکان تناسخ میبندد. ضرورت پرداختن به بحث تناسخ وقتی پررنگتر میشود که به اصول مسلّمی چون رجعت و زنده شدن اموات در این دنیا توجه شود و، در نگاه اول، این امور در دایرۀ تناسخ جای میگیرد. تحقیق حاضر میکوشد تا با شیوۀ تحلیلی و عقلی، ضمن بررسی تناسخ محال از دیدگاه ملاصدرا، به بازخوانی تعریف نفس صدرایی بهعنوان مبنای مباحث علمالنفسی ملاصدرا بپردازد. بحث تناسخ در حکمت متعالیه نشان میدهد: تناسخ مصطلح صدرایی از تناسخ مصطلح مشهور (تناسخ مطلق) اعم مطلق است و ملاصدرا، با ابطال هرگونه تناسخ غیرملکوتی، در بحث تناسخ، چیزی بیشتر از استحالۀ تناسخ مشهور را نتیجه میگیرد، در حالی که استحالۀ عقلیِ تناسخ ملکی نتیجۀ قهری مبانی فلسفی صدرایی و لازمۀ تعریف نفس صدرایی و تبیین خاص ملاصدرا از رابطۀ نفس و بدن است، زیرا ذات و حقیقت نفس چیزی جز تعلق به بدن نیست و، لذا، بهسادگی نمیتواند متعلقِ آن تغییر یابد و جابجا شود
تناسخ از دیدگاه صدرالمتألهین و بازخوانی تعریف نفس صدرایی بر اساس آن
3/21/2017 12:00:00 AM
تناسخ از دیدگاه صدرالمتالهین و بازخوانی تعریف نفس صدرایی بر اساس آن
نویسندگان:
محمدتقی یوسفی
،
معصومه سادات سالک
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1396 پاييز 1396 شماره33
تهذیب نفس از دیدگاه فلسفه صدرایی
نویسنده:
طاهره نوروزی
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1386 شماره 8
ویژگی تعریف و مؤلّفههای آن از دیدگاه سقراط و ارسطو
نویسندگان:
محمدکاظم علمی سولا
،
علی بیک محمدلو
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1398 تابستان 98_شماره مسلسل 40
تبیین واقعیت پدیدار و روش پدیدارشناسی بر اساس فلسفه هوسرل و بازسازی آن بر اساس فلسفه صدرالمتالهین
نویسنده:
رضا ملایی
،
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1396 شماره 4 (پیاپی 16)
تناسخ از دیدگاه عقل و وحی
نویسنده:
محمدتقی یوسفی
،
کتاب: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) - 1400
تناسخ از دیدگاه شیخ اشراق
نویسنده:
محمدتقی یوسفی
،
مقاله نشریه: معرفت فلسفی » سال 1387 (پياپي 20)، تابستان 1387 شماره4
مسئله نفس و بدن: دیدگاه صدرایی و دوگانهانگاری دکارتی
نويسنده:
سیدعلی طالقانی
،
کتاب: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) - 1397
مسئله نفس و بدن: دیدگاه صدرایی و دوگانهانگاری دکارتی
نويسنده:
سیدعلی طالقانی
،
کتاب: مرکز بینالمللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) - 1395
تأملی در حقیقت قوة واهمه و ادراکات آن، بر اساس آرای صدرالمتألهین
نویسنده:
محمود شریفی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1401 پاییز 1400 _ مسلسل 49
بازخوانی نگاه صدرایی به سرشت علم و اقسام آن
نویسنده:
محمدجواد پاشایی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1396 تابستان 96 - مسلسل 32