نقد و بررسی تجربه گرایی افراطی در نفی و اثبات گزارهای دینی
نویسندگان:
هادی وحدانی فر
،
حسن معلمی
،
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1401 شماره 14
چکیده:
پوزیتیویسم یا تجربهگرایی افراطی، نظام فلسفی و معرفتشناسی حسی است که با ورود به گزارههایدینی و مابعدالطبیعی، آنها را فاقد واقعیت عینی و خارجی میداند. از نظر تجربهگرایان افراطی، انتظار معرفتبخشی، حقانیّت و اثبات گزارههای دینی کاری بیهوده است. چنین برداشتی، بسیاری از حقایق عالم هستی همچون خدا، معاد، وحی، معجزه و روح را افسانه میپندارد. مقالۀ پیشرو، تفکر تجربهگرایی را با دلایل دروندینی و بروندینی و با رویکرد «توصیفی، تحلیلی و انتقادی»، بررسی و نقد نموده، بر این باور است کسب حقایق علمی و معرفتبخش تنها در حوزۀ رویکرد تجربی صِرف نیست، بلکه این رویکرد در محدودۀ حقایق طبیعی و مادّی ارزیابی و سنجش میگردد. از سوی دیگر، گزارههای دینی و ماورایی از یک اتقان علمی به معنای عام و معرفتبخش برخوردار است که حتی به طور قطعی میتوان ادعا کرد حقانیت امور مادی و طبیعی، بهرۀ وجودی و معنایی خود را از حققیتی ماورایی به نام حقیقت هستیبخش (خدا) کسب نموده است. قرآنکریم و روایاتاسلامی نیز از طریق تعدیل روشتجربی به اثبات برخی گزارههای ماورایی و در قالب روش تجربهگرایی اعتدالی یا تجربهگرایی شبهفلسفی یا شبهعلمی میپردازند.
پوزیتیویسم یا تجربهگرایی افراطی، نظام فلسفی و معرفتشناسی حسی است که با ورود به گزارههایدینی و مابعدالطبیعی، آنها را فاقد واقعیت عینی و خارجی میداند. از نظر تجربهگرایان افراطی، انتظار معرفتبخشی، حقانیّت و اثبات گزارههای دینی کاری بیهوده است. چنین برداشتی، بسیاری از حقایق عالم هستی همچون خدا، معاد، وحی، معجزه و روح را افسانه میپندارد. مقالۀ پیشرو، تفکر تجربهگرایی را با دلایل دروندینی و بروندینی و با رویکرد «توصیفی، تحلیلی و انتقادی»، بررسی و نقد نموده، بر این باور است کسب حقایق علمی و معرفتبخش تنها در حوزۀ رویکرد تجربی صِرف نیست، بلکه این رویکرد در محدودۀ حقایق طبیعی و مادّی ارزیابی و سنجش میگردد. از سوی دیگر، گزارههای دینی و ماورایی از یک اتقان علمی به معنای عام و معرفتبخش برخوردار است که حتی به طور قطعی میتوان ادعا کرد حقانیت امور مادی و طبیعی، بهرۀ وجودی و معنایی خود را از حققیتی ماورایی به نام حقیقت هستیبخش (خدا) کسب نموده است. قرآنکریم و روایاتاسلامی نیز از طریق تعدیل روشتجربی به اثبات برخی گزارههای ماورایی و در قالب روش تجربهگرایی اعتدالی یا تجربهگرایی شبهفلسفی یا شبهعلمی میپردازند.
نقد و بررسی تجربه گرایی افراطی در نفی و اثبات گزارهای دینی
1/1/1401 12:00:00 AM
نقد و بررسی تجربه گرایی افراطی در نفی و اثبات گزارهای دینی
نویسندگان:
هادی وحدانی فر*
،
حسن معلمی
،
مقاله نشریه: پژوهش های عقلی نوین » سال 1401 دوره 7، شماره 14 (پاییز و زمستان 1401)
تجربه دینى و باور دینى
نویسنده:
ویلیام. پی آلستون ترجمه امیر مازیار
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1379 شماره 24-23
ترجمه پذیری قرآن میان نفی و اثبات
نویسنده:
شهره شاهسوندی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1384 شماره 44
بررسی و نقد نسبی گرایی اخلاقی
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - 1390 - [کارشناسی ارشد]
تجربه دینى و عرفانى
نویسنده:
ویلیام رو ترجمه اسماعیل سلیمانی فرکی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1379 شماره 24-23