مبانی قاعده اضطرار در مسئولیت مدنی اشخاص و دولت
نویسندگان:
محمد دانش نهاد
،
ابوالفضل علیشاهی
،
محمد دانش نهاد
،
ابوالفضل علیشاهی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1396 شماره 1
چکیده:
قاعده اضطرار، از مهم‌ترین قواعد فقهی حقوقی است. اضطرار، صفتی است که در اثر شرایط تهدیدآمیز و غیرقابل تحمل، مرتکب را به سوی فعل نادرست می کشاند. از چالش های اصلی در این قاعده، سلب ضمان است که غالب فقها، آن را تنها نافی حکم تکلیفی می دانند، ولی برخی بر این باورند که قاعده اضطرار بر حکم وضعی نیز دلالت دارد، به‌گونه‌ای که دیدگاه های گوناگونی در سلب مسئولیت ارائه گردیده است. در این پژوهش، پس از بررسی دیدگاه ها، روشن شد که نه تنها قاعدۀ اضطرار در باب مسئولیت مدنی اشخاص منشأ اثر است، بلکه تأثیر آن، در باب مسئولیت مدنی دولت نیز قابل اثبات است، به‌گونه‌ای که می‌توان موارد متعددی از مبانی تأثیر اضطرار در ایجاب و سلب مسؤولیت مدنی دولت از جمله خسارات وارده از جانب دولت اسلامی بر معاندان، خسارات ناشی از اعمال حاکمیت، خسارات ناشی از قوه قاهره و خسارات ناشی از فسخ یا عقد قرارداد با سایر کشورها را نام برد.
قاعده اضطرار، از مهم‌ترین قواعد فقهی حقوقی است. اضطرار، صفتی است که در اثر شرایط تهدیدآمیز و غیرقابل تحمل، مرتکب را به سوی فعل نادرست می کشاند. از چالش های اصلی در این قاعده، سلب ضمان است که غالب فقها، آن را تنها نافی حکم تکلیفی می دانند، ولی برخی بر این باورند که قاعده اضطرار بر حکم وضعی نیز دلالت دارد، به‌گونه‌ای که دیدگاه های گوناگونی در سلب مسئولیت ارائه گردیده است. در این پژوهش، پس از بررسی دیدگاه ها، روشن شد که نه تنها قاعدۀ اضطرار در باب مسئولیت مدنی اشخاص منشأ اثر است، بلکه تأثیر آن، در باب مسئولیت مدنی دولت نیز قابل اثبات است، به‌گونه‌ای که می‌توان موارد متعددی از مبانی تأثیر اضطرار در ایجاب و سلب مسؤولیت مدنی دولت از جمله خسارات وارده از جانب دولت اسلامی بر معاندان، خسارات ناشی از اعمال حاکمیت، خسارات ناشی از قوه قاهره و خسارات ناشی از فسخ یا عقد قرارداد با سایر کشورها را نام برد.
مبانی قاعده اضطرار در مسئولیت مدنی اشخاص و دولت
3/21/2017 12:00:00 AM
مبانی قاعده اضطرار در مسؤولیت مدنی اشخاص و دولت
نویسندگان:
محمد دانش نهاد
،
ابوالفضل علیشاهی قلعه جوقی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1398 شماره 100
مسئولیت مدنی دولت از دیدگاه فقهی
نویسنده:
محمد صالحی مازندرانی
،
مقاله نشریه: حقوق اسلامی » سال 1390 پاييز 1390 شماره30
مسئولیت مدنی در فقه امامیه مبانی و ساختار
نویسنده:
محمود حکمت نیا
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1388
مطالعه تطبیقی مبنا و ماهیت مسئولیت مدنی دولت
نویسنده:
محمد صالحی مازندرانی
،
مقاله نشریه: حقوق تطبیقی (نامه مفید) » سال 1394 بهار و تابستان 1394 شماره103
مبانی مسئولیت مدنی قراردادی (مطالعه تطبیقی در حقوق و فقه)
نویسنده:
سید حسن وحدتی شبیری
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1385