عقلانیت کُنشِ اجتماعی، از منظر حکمت اسلامی در مواجهه با سنت وِبِری

نویسندگان:

منصور محمدی ،

اصغر اسلامی تنها ،

نصرا... آقاجانی ،

مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1398 شماره 1 (پیاپی 25)

کلیدواژه: عقلانیت ، کُنش اجتماعی ، ماکس وِبِر ، حکمت اسلامی

چکیده:
عقلانیت و کنش، واژه‌هایی هستند که از حیث انتزاعی، به‌معنای برخاستگی از عقل و اراده‌اند، اما از حیث انضمامی، مبتنی بر چگونگی نگاه به ماهیت و قوای إدراکی و حرکتیِ انسان، معنای خاص خود را پیدا می‌کنند. بر همین اساس، در تحلیل وِبِر، عقل و کُنش، به روش و عمل برآمده از عقل عملی خودبنیاد و عقلانیت کُنش اجتماعی، نیز به داشتن محاسبه ریاضی‌وار برای دست‌یابی به اهداف زندگی، تقلیل و جامعه غربی، جامعه‌ای عقلانی و در عین‌حال، مبتلا به بحران معنویت دانسته شده است.
اما حکمای اسلامی، مبتنی بر نگاه خود، به ماهیت و قوای انسان، عقل را به‌معنای ظرفیت ادراک معانی؛ و کُنش را نیز منبعث از إراده برخاسته از قوه شوقیه متاثر از قوا وگرایشات نفوس سافل و عالی انسان می‌دانند؛ بنابراین، عقلانیت کُنش اجتماعی را به‌معنای مبتنی‌کردن کُنش‌های اجتماعی، بر ظرفیت ادراک معانی مجرد، در مراتب و مصادیق مختلف آن، تعریف و رعایت روش و محاسبه منطقی در کُنشِ ‌اجتماعی را تنها یکی از معیارهای عقلانی‌بودن در نظر می‌گیرند و از این حیث، جامعه را نیز دچار بحران معنویت نمی‌کنند.

دانــلود

اسناد مشابه

سامانه مدیریت دانش کتابخانه‌ای

عقلانیت کُنشِ اجتماعی، از منظر حکمت اسلامی در مواجهه با سنت وِبِری

عقلانیت کُنشِ اجتماعی، از منظر حکمت اسلامی در مواجهه با سنت وِبِری

بررسی افعال ارادی انسان از منظر حکمت متعالیه و دلالت های آن در تحلیل کنش اجتماعی

مؤلفه‌های کنش از منظر قرآن‌کریم

بررسی انتقادی نظریه عقلانیت طه عبدالرحمن از منظر حکمت متعالیه و دلالت های آن در علوم اجتماعی

بررسی انتقادی عقلانیت در اندیشه طه عبدالرحمان از منظر حکمت متعالیه و دلالت های آن در علوم اجتماعی

بررسی مناسبات انسان با جهان های اجتماعی از منظر حکمت صدرایی

شیوه مواجهه با مسائل اجتماعی

سنت و عقلانیت در گفتمان سنت‌گرایی

مواجهه با مسئلۀ علیت ذهنی از منظر صدرالمتألهین

حقوق اجتماعی از منظر اندیشمندان اسلامی