تببین آفرینش از منظر فلسفه ، عرفان و کلام اسلامی و بررسی تطبیقی آن براساس قرآن
نویسنده:
رضا کیلانی
، استاد راهنما:
احمد بهشتی
، استاد مشاور 1:
علی عابدی شاهرودی
، استاد مشاور 2:
سیدمحمود موسوی
،
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1390 - [دکتری]
چکیده:
این پژوهش بر محور "تبیین آفرینش از منظر فلسفه و کلام اسلامی و برسی تطبقی آن با قرآن کریم" نگاشته شده است. مساله اصلی در این پژوهش آن است که آفرینش جهان را از منظر کلام اسلامی و از منظر فلسفه اسلامی تبیین نموده است ضمن تبیین دیدگاه قرآن در مساله آفرینش، در تحلیل نهایی به بررسی تطبیقی این دو دیدگاه با قرآن کریم بپردازد. تاکید در دیدگاه قرآنی، بر المیزان است. این پژوهش از حیث روش، تلفیقی از دو روش تکوین تدریجی مفاهیم و نظریات و مطالعه نظام های فلسفی و کلامی است. متکلمان با لحاظ دو مبنای "اهتمام حداکثری در ایمان به آموزه های دینی" و "اصالت تغیردر جهان" ابتدا "حدوث زمانی عالم" و پس از آن نیازمندی جهان به محدث پدید آورنده را به اثبات رسانده اند. فلاسفه با لحاظ قواعد عقلی و با اتوجه به اشکالات دیدگاه متکلمان نظیر انقطاع فیض ربوبی و امثال آن، پیدایش جهان را بر اساس الگوی فیض و صدور مبتنی بر قاعده الوحده توضیح داده اند. قرآن کریم واجد دو دسته آیات در زمینه آفرینش تدریجی و دفعی جهان است. آیات دال بر آفرینش تدریجی آسمان ها و زمین، گویای آفرینش و ساماندهی تدریجی آنهاست و آیات دال بر آفرینش دفعی، گویای آفرینش دفعی هر شی بدون مسبوقیت به زمان کاده آلات و ابزار است. حاصل پژوهش ان است که از آیات کلام الله مجید، چه آیاتی که دلالت بر آفرینش تدریجی آسمان ها و زمین دارد و چه آیاتی که به صورت مطلق دلالت بر افرینش ابداعی حق تعالی نسبت به موجودات دارد، نمی تواند به صورت قطعی، هیچ یک از نظریات "خلق از عدم" و "فیض" بر دیگری ترجیح داد جز آنکه با ملاحظه قواعد و شواهد قرآنی و التزام به انسجام مجموعه آموزه های اعتقادی می توان احتمال ترجیح نظریه فیض بر نظریه خلق از عدم را تقویت نموده نسبت به عالم ماده و متعلقات آن و درتقابل با نظریه متکلمان در حدوث زمانی عالم با پذیرش حرکت در جوهر اشیاء دیدگاه صدرالمتالهین را در حدوث زمانی بر دیدگاه متکلمان ترجیح دهیم.
این پژوهش بر محور "تبیین آفرینش از منظر فلسفه و کلام اسلامی و برسی تطبقی آن با قرآن کریم" نگاشته شده است. مساله اصلی در این پژوهش آن است که آفرینش جهان را از منظر کلام اسلامی و از منظر فلسفه اسلامی تبیین نموده است ضمن تبیین دیدگاه قرآن در مساله آفرینش، در تحلیل نهایی به بررسی تطبیقی این دو دیدگاه با قرآن کریم بپردازد. تاکید در دیدگاه قرآنی، بر المیزان است. این پژوهش از حیث روش، تلفیقی از دو روش تکوین تدریجی مفاهیم و نظریات و مطالعه نظام های فلسفی و کلامی است. متکلمان با لحاظ دو مبنای "اهتمام حداکثری در ایمان به آموزه های دینی" و "اصالت تغیردر جهان" ابتدا "حدوث زمانی عالم" و پس از آن نیازمندی جهان به محدث پدید آورنده را به اثبات رسانده اند. فلاسفه با لحاظ قواعد عقلی و با اتوجه به اشکالات دیدگاه متکلمان نظیر انقطاع فیض ربوبی و امثال آن، پیدایش جهان را بر اساس الگوی فیض و صدور مبتنی بر قاعده الوحده توضیح داده اند. قرآن کریم واجد دو دسته آیات در زمینه آفرینش تدریجی و دفعی جهان است. آیات دال بر آفرینش تدریجی آسمان ها و زمین، گویای آفرینش و ساماندهی تدریجی آنهاست و آیات دال بر آفرینش دفعی، گویای آفرینش دفعی هر شی بدون مسبوقیت به زمان کاده آلات و ابزار است. حاصل پژوهش ان است که از آیات کلام الله مجید، چه آیاتی که دلالت بر آفرینش تدریجی آسمان ها و زمین دارد و چه آیاتی که به صورت مطلق دلالت بر افرینش ابداعی حق تعالی نسبت به موجودات دارد، نمی تواند به صورت قطعی، هیچ یک از نظریات "خلق از عدم" و "فیض" بر دیگری ترجیح داد جز آنکه با ملاحظه قواعد و شواهد قرآنی و التزام به انسجام مجموعه آموزه های اعتقادی می توان احتمال ترجیح نظریه فیض بر نظریه خلق از عدم را تقویت نموده نسبت به عالم ماده و متعلقات آن و درتقابل با نظریه متکلمان در حدوث زمانی عالم با پذیرش حرکت در جوهر اشیاء دیدگاه صدرالمتالهین را در حدوث زمانی بر دیدگاه متکلمان ترجیح دهیم.
تببین آفرینش از منظر فلسفه ، عرفان و کلام اسلامی و بررسی تطبیقی آن براساس قرآن
3/21/2011 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
فلسفه آفرینش انسان از دیدگاه قرآن
نویسنده:
مرتضى موحدى
،
مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1382 شماره 261
قرآن، برهان و عرفان (بررسي رابطه دين، فلسفه و عرفان اسلامي) (جلسه اول)
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » کرسی نقد - 1384
قرآن، برهان و عرفان (بررسي رابطه دين، فلسفه و عرفان اسلامي) (جلسه دوم)
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » کرسی نقد - 1384
قرآن، برهان و عرفان (بررسي رابطه دين، فلسفه و عرفان اسلامي) (جلسه سوم)
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » کرسی نقد - 1384
بررسی انتقادی ساختارگرایی و دلالت های آن در فلسفه دین از منظر فلسفه اسلامی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
بررسی صفت جمال الهی از دیدگاه فلسفه و کلام اسلامی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1396 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]