چکیده:
رساله حاضر با استفاده از چارچوب نظری ساختاری - محیط و کرکردگرایی و در پاسخ به این پرسش که آسیبها و چالش ها جنبشهای اسلامی افغانستان از ۱۳۵۷ - ‎۱۳۸۰ چه بودند تدوین گردیده و به نتایج و استنباط هایی دست یافته است مبنی بر اینکه آسیب ها و چالشهای جنبش های اسلامی دارای ریشه های تاریخی و به سبب تاثیر پذیری ساختارهای داخلی از محیط های بیرونی بویژه از سه محیط شرق (پاکستان - هندوستان) شمال ( آسیای مرکزی) و غرب (ایران) بوده است و در دوره اشغال افغانستان بویژه شوروی و بر پایی دولت کمونیستی مورد حمایت آن و همینطور در ظهور و پیدایش جنبشهای اسلامی مومرد حمایت جمهوری اسلامی و پاکستان و دولت های غربی و عربی همسو با آن به روشنی و وضح بازتاب آن تاثیرپذیری را مشاهده می کنیم. علاوه بر آنچه بیان شد لازم به ذکر است که جنبشهای اسلامی از سه طیف عمده اسلام گرایان،بنیاد گرایان و سلطنت طلبان تشکیل شده بودند و این طبقه بندی جنبشهای اسلامی نیز از ساختارهای داخلی و محیط های خارجی متاثر بودند و همین تاثیر پذیری از ساختارهای داخلی و محیطهای بیرونی زمینه های تعدد، تکثر، وابستگی و تضاد منافع آنها را فراهم کرده و آنها را در ابعاد مختلف سیاسی،اقتصادی، تسحیلاتی - نظامی، فرهنگی و اجتماعی دچار آسیب کرده و از همان ابتدای مبارزه آنها را با چالش های عمده مواجه ساخته بودند اما به دلیل وجود دشمن مشترک (شوروی) چالشها و آسیبها امکان و مجال بروز پیدا نمی کرد ولی همزمان با خروج نیروهای شوروی بویژه با سقوط دولت کمونیستی در سال ‎۱۳۷۱ و برطرف شدن تهدید مذکور چالشهای نهفته در پیکره جنبشهای اسلامی بر اثر عدم تجربه سیاسی سران جنبشها و پررنگ شدن منافع قومی، نژادی و کمرنگ شدن محوریت دین و مسائل مذهبی و تحریک حامیان خارجی برای دستیابی به منافع سیاسی بویژه ایجاد دولت همسو با خود به یکباره خود را نشان دادند و جنبشهای اسلامی را از دستیابی به اهدافشان یعنی ایجاد حکومت اسلامی مورد قبول همه ملت افغانستان بازداشته و زمینه های اشغال افغانستان بویژه آمریکا را فراهم ساخت.

دانــلود