چکیده:
رسول خدا (ص) در جامعه ای به رسالت مبعوث شد که باورها و ارزشهای مخالف عقل و فطرت برگرفته از جهل بر آن حاکم بود. قریش با استفاده از این باورها و ارزشها مرجعیت جامعه را از آن خود کرده بود. قریش با معیار قرار دادن دو ارزش حسب و نسب و ثروت نظام اجتماعی دور از عدالتی را اداره می کرد. رسول خدا ماموریت یافتند تا باورها و ارزشهای جاهلی را اصلاح کند و وع اسلامی آن را جایگزین نماید. این امر با ایستادگی قریش که در حال از دست دادن قدرت و مرجعیت خود بود مواجه شد. سرانجام اقدامات رسول خدا با بهره گیری از دو ابزار قرآن و سیرت نیکو موثر افتاد و قریش تسلیم شد و اسلام را در ظاهر پذیرفت. این تسلیم قریش نوید بخش فروپاشی نظام باورها و ارزشهای جاهلی بود. لیکن پس از رحلت رسول خدا برخی باورها و ارزشهای جاهلی رنگ اسلامی گرفته و احیا شدند. به دنبال آن گروه قریش که از این پس جناح قدرت طلب آن بنی امیه بود فعالیت خود را برای رسیدن به مرجعیت آغاز کرد و طولی نکشید که قدرت را از آن خود نمود. سوال اصلی این پژوهش این است که چرا برخی باورها و ارزشهای جاهلی پس از مدتی در جامعه مطرح شده و زمینه احیای مرجعیت قریش را فراهم آوردند؟ پاسخ به این سوال چارچوب مفهومی جامعه شناسانه مورد نظر قار گرفت. بر اساس داده‌های تاریخی سه دوره تاریخی پیش از اسلام، عصر رسول خدا، سه دهه پس از رحلت ایشان مورد واکاوی قرار گرفت. نتیجه بدست آمده این بود که قرار گرفتن حکومت در دست افرادی ناشایست مغرض، وجود رسوبات باورها و ارزشهای جاهلی در جامعه، عناصر تحول نپذیرفته فرصت طلب همواره با اشتغال مسلمانان به فتوح زمینه بازگشت برخی از باورها و ارزشهای جاهلی فراهم کرد و به قرار گرفتن قدرت در دست گروه مرجع پیش از اسلام انجامید. مفاهیم کلیدی: گروه مرجع، باور، ارزشهای اجتماعی،قریش، رسول خدا، سه دهه اول پس از رحلت رسول خدا

دانــلود