چکیده:
رساله¬ای که پیش رو دارید تحت عنوان «مبانی نظری نهضت های شیعی ـ صوفی در ایران ( قرون 7 تا 10هـ.ق ) » بر اساس نظریه گفتمان لاکلا و موفه، در صدد دریافت چیستی مبانی نظری قیام¬های یاد شده برآمده، بر این اساس، مدعای خود را شکل¬گیری گفتمان شیعی ـ صوفی طی قرون مورد نظر و تلاش آن برای حاشیه¬رانی رقیب به عنوان عامل اساسی پیدایش این جنبش¬ها قرار داد. به منظور اثبات یا رد فرضیه فوق ضروری بود پیش از هر چیز چگونگی شکل¬گیری گفتمان شیعی ـ صوفی و نیز هویت این گفتمان مورد بررسی قرار گرفته، آنگاه فرآیند حاشیه¬رانی رقیب به عنوان فرایندی جداناپذیر از روند شکل¬گیری و تسلط هر گفتمان در قالب قیام¬های شیعی ـصوفی به تصویر کشانده شود. لذا پس از ارائه طرح پژوهش و چارچوب نظری، بازتاب هجوم مغول در برخورد با سه گفتمان تسنن، تشیع و تصوف به عنوان اصلی¬ترین گفتمان¬های موجود در جامعه آن روز و نیز روند فکری پیش آمده تا شکل¬گیری و بسط گفتمان شیعی ـ صوفی، دومین بخش رساله را به خود اختصاص داد. پس از آن با گزینش سید حیدر آملی به عنوان موضوعی فعال که در فضای پر التهاب پیش¬آمده پس از هجوم مغول به طرح و انسجام گفتمان شیعی ـ صوفی پرداخته و با تحلیل محتوای متن جامع¬الاسرار و منبع الانوار، عناصر، مؤلفه¬ها هسته مرکزی، گفتمان¬های رقیب و نیز فرآیندهای هویت¬بخشی گفتمان شیعی ـ صوفی مورد بررسی قرار گرفت. در بخش آخر با ارائه نمایی کلی از آنچه گذشت و آنگاه برتری سه جنبش سربداران، مرعشیان و مشعشعیان به عنوان بارزترین نمود قیام¬های شیعی ـ صوفی، اثبات نمود که مبنای تمامی این حرکت¬ها چیزی نبود جز همان گفتمان شیعی ـ صوفی به عنوان گفتمان مسلط جامعه و تلاش این گفتمان برای برجسته¬سازی خود و حاشیه¬رانی رقیب قوی¬پنجه¬ای چون تسنن. مفاهیم کلیدی: قیام¬های شیعی ـ صوفی، سید حیدر آملی، سربداران، مرعشیان، مشعشعیان، نظریه وعمل، گفتمان، لاکلا و موفه.

دانــلود