چکیده:
این رساله درصدد بررسی عوامل سیاسی اجتماعی نقش آفرین در تحول فقه سیاسی شیعه در ایران با محوریت فقه سیاسی میرزای نایئنی و حضرت امام خمینی است و گسرته زمانی مشروطیت تا انقلاب اسلامی را در بر می گیرد. مساله اصلی این نوشتار این است که چه عوامل سیاسی اجتماعی دست به دست هم داده و منجر به تحولات نوینی در فقه سیاسی شیعه نزد آیة الله نائینی و امام خمینی شده است؟ در پاسخ به این سوال به بررسی و تحلیل این فرضیه پرداختیم که وقوع حوادث گوناگون سیاسی اجتماعی در ایران معاصر به ویژه واقع شدن مشروطیت و انقلاب اسلامی به عنوان دو حادثه شاخص سیاسی معاصر و متشخص به حاکمیت قانون، دموکراسی و شریعت ، واکنش دستگاه اجتهادی شیعه را در بر داشت. فقیهان نامی و نوآوری چون نائینی و امام با لحاظ شرایط و الزامات زمانی خویش در ساحت سیال سیاست دست به اجتهاد زدند و با پیوند دادن دین و سیاست و مبنا قرار دان اصول و مبانی عقلی و نقلی شریعت فقه سیاسی را سامن دادند. بر این اساس، به مقتضای تاثیر زمان و مکان در اجتهاد، اگر این دو فقیه در مختصات زمانی و مکانی دیگر با عوامل اجتماعی مخصوص به خود دست به اجتهاد می زدند طبیعتا فقه سیاسی دیگری بروز می کرد. میرزای نائینی به عنوان اولین فقیه طرح حکومت به شکل نوین آن در تالیف رساله تنبیه الامت و تنزیه الملة همت گمارد و در فضای مشروطیت در جهت هضم معقول مفاهیم نو ورود همچون تفکیک قوا، حکومت پارلمانی، عدالت اجتماعی، آزادی و مساوات و غیره به واسطه دستگاه اجتهادی شیعه شد.وجود اصلاحگرانی چون سید جمال الدین سد آبادی و شیوع افکار نوئین و وسائط مختلف و چیرگی اجتهاد اصولی معتدل بستری مناسبی را برای تحول و توسعه فقه سیاسی عصر مرحوم نائینی فراهم آورد.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد