چکیده:
یکی از مباحث مهم عقلی و معرفت شناسی که مورد توجه فلاسفه مسلمان است "حقیقت مفاهیم کلی و تقسیم بندی معقولات یا مفاهیم کلی و اوصاف انهاست" این تقسیم بندی اهمیت زیادی در مباحث فلسفی و معرفت شناسی دارد. امام همواره در تاریخ تفکر فلسفه یکی از بحث های جدی، نزاع در مورد حقیقت کلی بوده است و این بحث از دوره افلاطون و شاید قبل از وی نیز مطرح است. تفسیرهای مختلفی در باب مفهوم کلی صورت گرفته است، از جمله نظریه افلاطون که به "واقع گرایی" اشتهار دارد، نظریه ارسطو که کلی را مفهومی ذهنی و ساخته عقل (مرتبه ای از نفس) می داند. ملاصدرا اولین فیلسوفی است که بین مفاهیم کلی تفکیک دقیقی را انجام داد. وی علاوه بر این، مفاهیم کلی را به دو دسته تقسیم نمود: معقولات اولی و ثانی و دومی را (معقولات ثانی)به دو شکل پذیرفت: فلسفی و منطقی. از سوی دیگر حقیقت ادراک و چگونگی حصول ادراکات به طور اعم و ادراکات عقلی به طور اخص از دیرباز در اندیشه حکما و فلاسفه جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. معرفت حقیقی همان ادراک کلیات است. در دو دیدگاه واقع گرایانه در باره شیوه ادراک عقلی طرح شد. افلاطون قائل به علم فطری به کلیات است. ارسطوئیان از نظریه تجدد دفاع کردند. ملاصدرا از جمله فیلسوفانی است که به طور مبسوط و متفاوت از دیگران به این مسئله پرداخت. دیدگاه اول به هیچ عنوان برای ملاصدرا قابل قبول نیست. هم چنین اگر چه اکتسابی بودن ادراکات عقلی را می پذیرد اما نظریه تجدد را نقد می کند و بر اساس اصول فلسفه خود درباره علم، به سه نظریه ظاهرا متفاوت درباره کیفیت ادراک عقلی می پردازد. با توجه به این نظریات صدرا و دقت در کلمات ایشان روشن می گردد که آرای مختلف صدرا، حاکی از تحولات و تطورات مختلف نفس است. واژگان کلیدی: معقول اولی، وعقول ثانی، منطقی، ثانی فلسفی، ادراک عقلی.

دانــلود