آشنایی‌زدایی در نامه‌های نهج‌البلاغه (مطالعۀ موردی تقدیم و تأخیر)

مقاله نشریه: فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی » سال 1400 شماره 24
چکیده:
ناقدان، آشنایی‌زدایی را به عنوان دستاورد مکتب فرمالیسم روسی، یکی از ترفندهایی به شمار می‌آورند که سبب می‌شود کلام هنری از کلام غیرهنری متمایز گردد. این تکنیک ادبی با اشکال مختلف در کلام ظاهر می‌شود. یکی از مهم‌ترین شگردهای آشنایی‌زدایی را می‌توان در پدیدۀ تقدیم و تأخیر دید که از طریق تغییر در ساختار اصلی جمله و جابه‌جایی عامدانۀ واژه‌ها حاصل می‌گردد. نامه‌های حضرت علی7 در نهج‌البلاغه یکی از زیباترین متونی است که از ترفند تقدیم و تأخیر بسیار بهره گرفته است و می‌توان در چهارچوب آشنایی‌زدایی به بررسی و تحلیل آن پرداخت. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، تلاش دارد انواع مختلف تقدیم و تأخیرهایی را که در نامه‌های برگزیدۀ نهج‌البلاغه به کار رفته است ،بررسی نماید و تأثیری را که این پدیدۀ بلاغی در معنا ایجاد نموده است مورد تحلیل قرار دهد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که امام علی‌7 با جابه‌جایی هدفمندانۀ جایگاه واژه‌ها و بهره‌گیری از تکنیک زبانی تقدیم و تأخیر و به روش آشنایی‌زدایی، هم کلام خویش را به شکلی گویاتر و معنادارتر برای مخاطب به تصویر کشیده و هم با رعایت حسن نظم، مطالب مورد نظر را بر اساس ریتم خاص و نظم‌آهنگی معین که مخاطب را مسحور شیوۀ بیان خویش ساخته، ادا نموده است.

تقدیم و تاخیر در قرآن از نگاه طباطبایی

مقاله نشریه: پژوهش نامه نقد آرای تفسیری » سال 1400 دوره 2، شماره 2 (پاییز و زمستان 1400)

زیبایی‌شناسی صنعت التفات در نامه‌های نهج‌البلاغه

مقاله نشریه: فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی » سال 1398 شماره 15

ننگرشی جامع به گونه‌شناسی تقدیم و تأخیر لفظی در قرآن

مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1400 شماره 99

افراط و تفریط در جامعه مدنى؛ مطالعه موردى ایران

نویسنده: یدالله دادگر ،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1378 شماره 20-19
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397