بازشناسی شاخصه‏های تفسیر واعظانه و تمایز آن با دیگر تفاسیر

مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1400 شماره 100
چکیده:
تفسیر واعظانه، نخستین گونه شناخته‏شده از تفسیر در سده نخست است که در سده‏های پنجم تا دهم رشد چشم‏گیری یافت و مورد استقبال مردم قرار گرفت، اما پس از آن، وارد دوران افول شد؛ تا امروزه ضمن تغییر در برخی از شاخصه‌ها، در قالب تفاسیر تربیتی، هدایتی و اجتماعی بازتولد یابد، اما ابعاد این شیوه تفسیری، همچنان ناشناخته مانده است؛ درحالی که توجه به تفاسیری توده‏نگر همچون تفسیر واعظانه، در کاهش فاصله تفسیر با توده مسلمان مؤثر است. تاکنون شاخصه‌های تفسیر واعظانه به نیکی از دیگر گونه‌های تفسیری متمایز نگشته و ملاک دقیقی برای شناخت و تمایز آن ارائه نشده، تا جایی که حتی بین برخی از محققان، تفسیر واعظانه با گونه‌های «عرفانی» و «تربیتی- هدایتی» خلط شده است. در پژوهش پیش رو، ضمن تمرکز بر شش تفسیر واعظانه از فریقین، شاخصه‌های تمیزدهنده این گونه تفسیری از سایر گونه‌ها، با روشی توصیفی-تحلیلی، ذیل هشت عنوان شناسایی شده که عبارت‌اند از: تأویل آیات با لطایف و اشارات عرفانی، استفاده از تشبیه، تمثیل و داستان، نگارش به زبان بومی، استفاده از ادبیات ساده در قالب جملات کوتاه، گویش نصیحت‌گونه و خیرخواهانه، استفاده از مفاهیم مرتبط با وعظ در قرآن، استفاده اندرزی از روایات و بالاخره بهره‌گیری اشاری از رموز عددی. تفاسیر واعظانه در شاخصه‌های فوق با برخی از گونه‌های تفسیری اشتراکاتی دارند که در مقاله تبیین شده است.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد

تمایز مبانی تمدن مهدوی با تمدن غرب و غوامل بسترزای آن

مقاله نشریه: پژوهش های مهدوی » سال 1394 بهار 1394 شماره12

تفسیر آغاز و تطور آن

مقاله نشریه: حوزه » سال 1365 شماره 16

معیارهای شناسایی مهدی موعود (عج) و تمایز آن از مدعیان دروغین

نويسنده: محمد شهبازیان ،
کتاب: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) - 1399

گل‌هایی با نام‌های دیگر

نویسنده: اکبر روحی ،
مقاله نشریه: سلام بچه‌ها » سال 1389 شماره 245

ادلۀ قرآنی فخر رازی بر تمایز نفس از بدن و تجرّد آن

نویسنده: مهدی ذاکری ،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1390 شماره 61

تفسیر علوم قرآن و منابع آن

مقاله نشریه: حوزه » سال 1365 شماره 18
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397