استعاره‌های تن در مثنوی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1392 شماره 69
کلیدواژه: نفس ، بدن ، تن ، جان ، روح ، حجاب ، قفس ، جسم ، جماد ، سقیم.
چکیده:
رابطه میان نفس و بدن از جمله مهم‌ترین موضوعات مثنوی معنوی اثر ماندگار جلال‌الدین محمدبلخی است که بیش از هزار بیت را به خود اختصاص داده است. واژگان نفس، تن‌، بدن، جسم، روح، روان، جان و مرگ کاربرد‌های فراوانی در مثنوی دارند. اصطلاح نفس در مولوی بیشتر کاربرد اخلاقی دارد و واژگانی چون روح، جان و روان به جای نفس فلسفی نشسته‌اند، و کاربست تن، جسم و بدن در مقابل جان و روان در اغلب ابیات مثنوی، و تفکیک هویت و نقش هر کدام نشان از نگاه دوگانه‌انگار مولوی به موضوع رابطۀ نفس و بدن دارد. با توجه به بیان تمثیلی مولوی و به‌کار بستن تشبیه و استعاره در معرفی نفس و بدن ـ که از مهم‌ترین روش‌ها در بیان مسائل پیچیده است ـ بهترین شیوه در نفس‌شناسی مولوی از طریق استعاره‌هاست. از این‌رو، در این مقاله سعی شده با بیان استعاره‌های تن، وجه شبه، پیش‌فرض‌ها و لوازم آن‌ در موضوع رابطۀ نفس و بدن بیان شود. مولوی تن را حجاب،  قفس، خار، جماد، خاک حقیر، چراغ ضعیف، کنده و ... می‌داند که همه این استعاره‌ها حکایت از نگاه منفی به تن و جسم در مقابل جان و روان دارد. وی تنها راه نجات انسان و تنها طریق نیل به حیات ابدی و روحانی را ترک تن می‌داند و راه‌های خلاصی از زندان تن را ترک شهوات، حرص و آز، رذایل و اتصاف به صفات الهی و ربانی معرفی می‌کند.

استعاره های تن در مثنوی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1392   (پياپي 69)، بهار 1392  شماره1

قرآن در مثنوی

نویسنده: مسعود مهدوی ،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1374 شماره 2

نام سومین تن

نویسنده: قامت حسین سرو ،
مقاله نشریه: پیام زن » سال 1389 شماره 217

پاره تن آفتاب

نویسنده: مجید ملامحمدی ،
کتاب: - 1383

نقبی در نقدی بر مثنوی

مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1377 شماره 49

تن درستی با روزه

نویسنده: فاطمه فرخیان ،
مقاله نشریه: پیام زن » سال 1391 شماره 245

رویکرد اخلاقی مولوی به عقل و نفس در مثنوی(آموزه های اخلاقی در مثنوی معنوی)

نویسنده: علی بورونی ،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1386 شماره 8

علم، عقل و عشق در مثنوى مولوى

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1382 شماره 32-31

علم ، عقل و عشق در مثنوی مولوی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1382   (پياپي 32)، پاييز و زمستان 1382  شماره3-4
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397