چکیده:
برخی از اندیشوران معاصر امامیه در آثار کلامی خود مراتب توحید را به دو قسم «نظری» و «عملی» تقسیم کرده‌، تعریف‌ها و شاخص‌هایی را در تبیین این تقسیم‌بندی مطرح کرده‌اند. بررسی این آثار نشان می‌دهد که مفاد تعریف و ضوابط تقسیم، اشکال‌هایی دارد که رفع آنها به واکاوی دقیق‌تری نیازمند است. همچنین عدم کاربست این تقسیم در برخی دیگر از آثار، می‌طلبد که فواید آن بررسی مجدّد شود.
در نتیجۀ این تحقیق کتابخانه‌ای ـ تحلیلی مشخص گردید که الف) توحید نظری تنها در حوزه بینش مطرح است، ولی توحید عملی در ساحت‌های کشش، منش و کنش وجود دارد؛ ب) مبتکر این تقسیم در کلام امامیه، شهید مطهری است و پیش از ایشان تقسیم مزبور به‌کار نرفته است؛ ج) اگرچه می‌توان دربارۀ اِعراض اغلب متکلمان امامیه از تقسیم توحید به نظری و عملی توجیه‌هایی ارائه کرد، این تقسیم فوایدی نیز دارد که در مجموع مفید‌بودن آن را اثبات می‌کند.

دانــلود