استبداد و خودکامگى در تحلیل قرآن

مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1383 37-38
چکیده:
 استبداد به عنوان یک آسیب اجتماعى از دیدگاه قرآن مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده در آغاز به تعریف آسیب اجتماعى و جامعه آسیب زده پرداخته، سپس استبداد و خودکامگى را به عنوان مصداق بارز آسیب اجتماعى معرفى مى‌کند، آن گاه به پیشینه تاریخى استبداد ستیزى اشاره کرده وبر این باور تأکید مى‌کند که به رغم فلسفه سیاسى عدالت گراى اسلام، تاریخ مسلمانان، بیشتر آمیخته با استبداد بوده است. در ادامه به تعریف استبداد در فرهنگ سیاسى مى‌پردازد و واژه‌هاى قرآنى معادل آن را - »جبار«، »مستکبر« و »طاغوت« - با استناد به آیات قرآن مورد بحث و بررسى قرار مى‌دهد. عوامل و زمینه‌هاى پیدایش خودکامگى از دیدگاه افلاطون، ارسطو، راسل، مارکس، هابز، فروید و اریک فروم مورد بحث قرار گرفته و در تبیین دیدگاه قرآن بر این باور تأکید شده است که عامل پیدایش خودکامگى، اسارت معنوى انسان در چنگال غرایز و کشش‌هاى طبیعى است. در ادامه، از شیوه‌ها و ابزارهاى تداوم استبداد همچون تفرقه افکنى، مددگیرى از همدستان، خشونت با مخالفان و هویت سازى براى موافقان یاد کرده و جامعه استبداد زده از دیدگاه قرآن را توصیف کرده است. در پایان نیز از پایه‌هاى اصولى استبداد ستیزى چون بازپرورى شخصیت توحیدى، پرهیز از تندروى، کناره‌گیرى از نظام استبدادى، کنترل اجتماعى، نظارت نهادینه بر حکومت به عنوان مهم‌ترین راهکارهاى مبارزه علیه خودکامگى از دیدگاه قرآن سخن به میان آمده است.

نائینى در برابر استبداد

مقاله نشریه: حوزه » سال 1375 شماره 77 - 76

علماى نجف در مصاف با استبداد و استعمار

مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1382 شماره 262

تحلیل و ارزیابی کاربرد نفس در قرآن

نویسنده: احمد شه گلی ،
مقاله نشریه: مطالعات علوم قرآن » سال 1401 شماره 1

استبداد ستیزی جوهره نظام اسلامی

مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1400 شماره 470

تاليف تحليل واژگان مشابه در قرآن

طرح پژوهشی: قرارداد هاي اعضاي هيئت علمي ومحققين رسمي » از تاریخ: 1395/06/29 تا تاریخ: 1395/03/31

بررسی و تحلیل جامعیت قرآن در تفسیر مفاتیح الغیب و المیزان

مقاله نشریه: مطالعات علوم قرآن » سال 1399 شماره 4

تحلیل معناشناختی بافتِ متنی «خلود» در قرآن کریم

نویسنده: کلثوم صدیقی ،
مقاله نشریه: فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی » سال 1396 شماره 7
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397