چکیده:
به تناسب پیشرفت علم و افزایش اطلاعات در طول تاریخ تمدن بشر، نیاز به ذخیره و بازیابی مؤثرتر این اطلاعات نیز بیش از پیش خود را نشان داد. درنتیجه همگام با تحولات علمی، ابزارهای ذخیره و بازیابی نیز متحول شد و به‌تدریج از نظام تطبیق کلید‌واژه‌ای به سمت معنا گرایش یافت. پیدایش این ابزارها از فهرست‌های دستی دوران باستان گرفته تا سرعنوان‌های موضوعی در سده نوزدهم و اصطلاح‌نامه در سده بیستم حاکی از چنین تحولاتی است. درنهایت با پیدایش علوم رایانه و محیط دیجیتال به‌ویژه وب در اواخر سده بیستم، تغییر پارادایم از ابزارهای ذخیره و بازیابی سنتی و مبتنی بر تطبیق کلیدواژه به سمت ابزارهای تبیین روابط معنایی یعنی هستی‌شناسی‌ها صورت گرفت، به‌نحوی که امروزه با ظهور وب معنایی، کاربرد هستی‌شناسی‌ها جهت بازیابی معنایی و مفهومی اطلاعات و دانش در وب بسیار حیاتی است. در میان پژوهش‌های صورت‌گرفته، تاکنون پژوهشی که به‌صورت مفصل تاریخ و مبانی شکل‌گیری هستی‌شناسی را از ابتدا کاویده باشد و مفهوم و کاربرد آن را در حوزه علم اطلاعات بررسی کرده باشد، کمتر به چشم می‌خورد. بر این اساس، مقاله حاضر به روش کتابخانه‌ای و مطالعه اسنادی ابتدا به مبانی شکل‌گیری، مفهوم و سیر تطور هستی‌شناسی از ابتدا تاکنون پرداخته و در ادامه، جایگاه هستی‌شناسی‌ها در حوزه علم اطلاعات و بازیابی اطلاعات به‌ویژه وب معنایی را تبیین کرده است.

دانــلود