پیوستگی گزارههای دستوری و اثباتی قرآن در حوزه اقتصاد
نویسنده:
سید مفید حسینی کوهساری
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1385 شماره 45
کلیدواژه:
قرآن
،
گزاره های اقتصادی
،
گزاره های اثباتی
،
گزاره های دستوری
،
پیوستگی گزاره ها
،
مسائل اقتصادی
،
رفتار اقتصادی
،
سنت های الهی
چکیده:
دیر زمانى است که رسم جامعه علمى بر این بوده است که حوزه دانش ها را از یکدیگر جدا سازد تا دانش پیراسته از داورى ها و انگاره هاى پیشینى و شخصیتى مقبولیت عام یافته، پیشرفت شتابان ترى بیابد.
در اقتصاد هم مدت هاست که این تقسیم بندى، در قالب اقتصادى اثباتى Positive Economic و اقتصاد دستورى Normative Economic یا علم و مکتب رخ نماینده است. این تفکیک موجب گشته است تا بسیارى از باورهاى ارزش در قالب هاى نوین مورد بى مهرى واقع گردند و این دو جانب جداى از هم حرکت کنند و از تعامل سازنده محروم گردند.
در این نوشتار به دو حوزه یاد شده تحت عنوان گزاره هاى اثباتى و دستورى پرداخته شده است. مقصود از گزاره هاى اثباتى، هر جمله قابل صدق و کذب و رد و اثبات ناظر بر واقعیت خارجى است. به عبارت دیگر گزاره هاى اثباتى حاکى از هست ها و نیست ها و گویاى واقعیت خارجى است. در مقابل، گزاره هاى دستورى از بایدها و نبایدها و ارزش ها حکایت مى کند. اندیشمندان اسلامى در خصوص گزاره هاى دستورى اسلام، یعنى احکام اسلامى، قائل به پیوستگى آن ها با گزاره هاى اثباتى شده اند که تحت عنوان مصلحت و مفسده ذاتى احکام در بحث هاى اصولى و کلامى بدان پرداخته شده است.
این تحقیق بر آن است که در جاهایى که قرآن به صراحت از واقعیات خارجى در روابط على و معلولى و یا از هست ها در حوزه مسائل اقتصادى، چه در فلسفه احکام و چه در طرح استقلالى آن ها سخن مى گوید به کاوش پرداخته، و آن ها را استخراج نماید. این گزاره ها در 4 گروه گزاره هاى حاکى از تأثیر عوامل اقتصادى بر دیگر حوزه هاى فردى و اجتماعى، گزاره هاى حاکى از تأثیرات عوامل مؤثر بر مسائل اقتصادى، گزاره هاى حاکى از فتارهاى اقتصادى و گزاره هاى حاکى از سنت ها و قوانین عام الهى که بر مسائل اقتصادى نیز حکومت مى کنند، دسته بندى شده است.
دیر زمانى است که رسم جامعه علمى بر این بوده است که حوزه دانش ها را از یکدیگر جدا سازد تا دانش پیراسته از داورى ها و انگاره هاى پیشینى و شخصیتى مقبولیت عام یافته، پیشرفت شتابان ترى بیابد.
در اقتصاد هم مدت هاست که این تقسیم بندى، در قالب اقتصادى اثباتى Positive Economic و اقتصاد دستورى Normative Economic یا علم و مکتب رخ نماینده است. این تفکیک موجب گشته است تا بسیارى از باورهاى ارزش در قالب هاى نوین مورد بى مهرى واقع گردند و این دو جانب جداى از هم حرکت کنند و از تعامل سازنده محروم گردند.
در این نوشتار به دو حوزه یاد شده تحت عنوان گزاره هاى اثباتى و دستورى پرداخته شده است. مقصود از گزاره هاى اثباتى، هر جمله قابل صدق و کذب و رد و اثبات ناظر بر واقعیت خارجى است. به عبارت دیگر گزاره هاى اثباتى حاکى از هست ها و نیست ها و گویاى واقعیت خارجى است. در مقابل، گزاره هاى دستورى از بایدها و نبایدها و ارزش ها حکایت مى کند. اندیشمندان اسلامى در خصوص گزاره هاى دستورى اسلام، یعنى احکام اسلامى، قائل به پیوستگى آن ها با گزاره هاى اثباتى شده اند که تحت عنوان مصلحت و مفسده ذاتى احکام در بحث هاى اصولى و کلامى بدان پرداخته شده است.
این تحقیق بر آن است که در جاهایى که قرآن به صراحت از واقعیات خارجى در روابط على و معلولى و یا از هست ها در حوزه مسائل اقتصادى، چه در فلسفه احکام و چه در طرح استقلالى آن ها سخن مى گوید به کاوش پرداخته، و آن ها را استخراج نماید. این گزاره ها در 4 گروه گزاره هاى حاکى از تأثیر عوامل اقتصادى بر دیگر حوزه هاى فردى و اجتماعى، گزاره هاى حاکى از تأثیرات عوامل مؤثر بر مسائل اقتصادى، گزاره هاى حاکى از فتارهاى اقتصادى و گزاره هاى حاکى از سنت ها و قوانین عام الهى که بر مسائل اقتصادى نیز حکومت مى کنند، دسته بندى شده است.
پیوستگی گزارههای دستوری و اثباتی قرآن در حوزه اقتصاد
3/21/2006 12:00:00 AM
موضوعشناسی گزارههای اخلاقی قرآن
نویسنده:
حسن سراج زاده
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1390 شماره 25
اسلامى سازى معرفت در حوزه اقتصاد
نویسنده:
نجف لک زایى
،
مقاله نشریه: پگاه حوزه » سال 1382 سال 1382 - شماره 118
روششناسی فهم گزارههای اخلاقی قرآن
نویسنده:
حسن سراج زاده
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1390 شماره 23
پیوستگی سوره، تحولی در تفسیر قرآن در قرن بیستم
نویسندگان:
محمد حسن محمدی مظفر
،
مستنصر میر
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1386 107-108
قرائتی زنمحور از گزارههای اخلاقی قرآن
نویسندگان:
mehrdad abbasi
،
متینه السادات موسوی
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1391 شماره 28
انشائات طلبی و چگونگی فهم گزارههای اخلاقی قرآن
نویسنده:
حسن سراج زاده
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1390 شماره 26
إنشائات غیرطلبی و چگونگی فهم گزارههای اخلاقیِ قرآن
نویسنده:
حسن سراج زاده
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1391 شماره 30
پایداری و پیوستگی آیینه پژوهش
نویسنده:
سید فرید قاسمی
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1394 شماره 151
روش استنباط گزارههاى سیاسى از ساختار سورههاى قرآن
نویسنده:
محمد خامه گر
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1382 شماره بیست و دوم - تابستان 82