بررسی تناسخ ملکی در حکمت متعالیه و نسبت آن با زنده شدن مردگان، رجعت و معاد جسمانی
نویسنده:
معصومه السادات سالک اصفهانی
، استاد راهنما:
محمدتقی یوسفی
، استاد مشاور 1:
عسکری سلیمانی امیری
،
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1395 - [دکتری]
کلیدواژه:
تناسخ ملکی
،
معاد جسمانی
،
رجعت
،
احیاء موتی
،
حکمت متعالیه
،
ملاصدرای شیرازی
،
محمد بن ابراهیم
،
۹۷۹-۱۰۵۰ق.
چکیده:
اعتقاد به تناسخ ملکی در میان ملل و اقوام سابقه ای دیرینه داشته، اغلب حکمای اسلامی، از جمله صدرالمتالهین با اقامه استدلال هایی آنرا محال شمرده اند. اهم این براهین بر اساس مبانی ملاصدرا و حکمت متعالیه تمام است. از طرفی به نظر می رسد تناسخ ملکی قابل تطبیق بر برخی ضروریات دین از قبیل معادجسمانی، رجعت و زنده شدن مردگان است؛ در حالیکه ادله رد تناسخ در حکمت متعالیه دامنگیر این وقایع نیز خواهد شد. اما هرگونه قضاوت در خصوص این ناهمگونی اولیه پس از تبیین تناسخ ملکی و واکاوی مبانی مرتبط حکمت متعالیه در بحث تناسخ، فهم متون دینی در موضوعات سه گانه فوق و استخراج لوازم عقلی آن امکان پذیر است. درحالیکه پیروان حکمت متعالیه نیز تفاسیر، توجیهات و نظرات مختلفی در این موضوعات ارائه داده اند و اغلب کوشیده اند با حفظ ارتباط نفس با بدن عنصری(پس از مرگ) از ورود اشکال تناسخ پیشگیری کنند. تحلیل و بررسی های بیشتر در حکمت متعالیه نشان می دهد: تبیین ملاصدرا از معاد جسمانی جدای از میزان سازگاری با متون دینی به جهت رابطه اتحادی نفس و بدن به نحوی مبتنی بر استحاله تناسخ است، و مبانی علم النفسی ملاصدرا در رجعت نهایتا تا بدن مثالی همراهی می کنند؛ اما با ارائه تصویری متفاوت از تعلق نفس به بدن و اعطای نقش فاعلی برای نفس در جریان احیاء موتی می توان به راهکار دیگری رسید که مانع از اطلاق تناسخ بر احیاء موتی و نیز رجعت می گردد. به خصوص که بحث وحدت جمعی نفس و همچنین نقش ایجادی نفس در معاد جسمانی صدرایی می تواند این راهکار را پشتیبانی کند و منجر به تبیینی منطبق بر مبانی ملاصدرا در بحث رجعت و احیاء موتی با بدن مادی گردد. در تحقیق حاضر تلاش شده به شیوه تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای مباحث پیشگفته پیگیری شوند. واژگان کلیدی: تناسخ ملکی، معاد جسمانی، رجعت، احیاء موتی، حکمت متعالیه، ملاصدرا
اعتقاد به تناسخ ملکی در میان ملل و اقوام سابقه ای دیرینه داشته، اغلب حکمای اسلامی، از جمله صدرالمتالهین با اقامه استدلال هایی آنرا محال شمرده اند. اهم این براهین بر اساس مبانی ملاصدرا و حکمت متعالیه تمام است. از طرفی به نظر می رسد تناسخ ملکی قابل تطبیق بر برخی ضروریات دین از قبیل معادجسمانی، رجعت و زنده شدن مردگان است؛ در حالیکه ادله رد تناسخ در حکمت متعالیه دامنگیر این وقایع نیز خواهد شد. اما هرگونه قضاوت در خصوص این ناهمگونی اولیه پس از تبیین تناسخ ملکی و واکاوی مبانی مرتبط حکمت متعالیه در بحث تناسخ، فهم متون دینی در موضوعات سه گانه فوق و استخراج لوازم عقلی آن امکان پذیر است. درحالیکه پیروان حکمت متعالیه نیز تفاسیر، توجیهات و نظرات مختلفی در این موضوعات ارائه داده اند و اغلب کوشیده اند با حفظ ارتباط نفس با بدن عنصری(پس از مرگ) از ورود اشکال تناسخ پیشگیری کنند. تحلیل و بررسی های بیشتر در حکمت متعالیه نشان می دهد: تبیین ملاصدرا از معاد جسمانی جدای از میزان سازگاری با متون دینی به جهت رابطه اتحادی نفس و بدن به نحوی مبتنی بر استحاله تناسخ است، و مبانی علم النفسی ملاصدرا در رجعت نهایتا تا بدن مثالی همراهی می کنند؛ اما با ارائه تصویری متفاوت از تعلق نفس به بدن و اعطای نقش فاعلی برای نفس در جریان احیاء موتی می توان به راهکار دیگری رسید که مانع از اطلاق تناسخ بر احیاء موتی و نیز رجعت می گردد. به خصوص که بحث وحدت جمعی نفس و همچنین نقش ایجادی نفس در معاد جسمانی صدرایی می تواند این راهکار را پشتیبانی کند و منجر به تبیینی منطبق بر مبانی ملاصدرا در بحث رجعت و احیاء موتی با بدن مادی گردد. در تحقیق حاضر تلاش شده به شیوه تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای مباحث پیشگفته پیگیری شوند. واژگان کلیدی: تناسخ ملکی، معاد جسمانی، رجعت، احیاء موتی، حکمت متعالیه، ملاصدرا
بررسی تناسخ ملکی در حکمت متعالیه و نسبت آن با زنده شدن مردگان، رجعت و معاد جسمانی
3/20/2016 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
مبانی نظری معاد جسمانی در حکمت متعالیه
نویسنده:
مهری چنگی آشتیانی
، استاد راهنما:
حسن معلمی
، استاد مشاور 1:
علی شیروانی
، استاد مشاور 2:
سیدمحمود موسوی
،
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1390 - [دکتری]
معاد جسمانی در کتاب و سنت و در حکمت متعالیه
نویسنده:
محمدحسن وکیلی
،
مقاله نشریه: جستار » سال 1387 18 (ویژه فلسفه و کلام 1)
بررسی شبهات رجعت و تناسخ
نویسنده:
محمدتقی رکنی لموکی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 پاییز 97 _ مسلسل 37
نقد روش شناختی و محتوایی کتاب «معاد جسمانی در حکمت متعالیه»
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1392 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
معاد جسمانی و تناسخ از دیدگاه آقاعلی حکیم
نویسنده:
محمدتقی یوسفی
،
مقاله نشریه: حکمت اسلامی » سال 1395 پاييز 1395 شماره10
ادله قرآنی ضرورت تناسخ ملکی جایگزین معاد در ترازوی نقد
نویسندگان:
محمدتقی یوسفی
،
فاطمه محمودی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1402 زمستان 1400 _ مسلسل 50
نسبت حکمت و شریعت در حکمت متعالیه
نویسنده:
مرتضی یوسفی راد
،
مقاله نشریه: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی » سال 1387 (پياپي 39)، پاييز 1387 شماره3
مبانی عقلی تناسخ ملکوتی در حکمت متعالیه
نویسندگان:
علی شیروانی
،
معصومه شیخ الاسلامی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1396 بهار 96 - مسلسل 31