چکیده:
بهائیت فرقه ای با گرایشات دینی و سیاسی بوده که با توجه به شرایظط اجتماعی جامعه عصر قاجار در جامعه ایرانی نمودار شد. این فرقه متاثر از شیخیه و ادامه این فرقه بوده و بی تردید از دل جامعه شیعی برآمده و با خلق عقاید خاصی توانست برای خود طرفدارانی پیدا کند. بهایئت در ابتدا توسط علی محمد باب و با شعار ارتباط با امام زمالن شکل گرفت و به تدریج دچار افکار خرافه و انحرافی گردیده تا جایی که برخی از رهبران بهایی ادعایی الوهیت نموده اند. به دلیل وضعیت خاص حاکم بر جامعه ایرانی بر عهد قاجار و در ادامه دوره پهلوی این فرقه توانست در میان بخش بسیاری اندکی از مردم نفوذ کند و البته اگر چه در دوره قاجار باب اعدام گردید اما در دوره پهلوی برخی از ارکان حکومت از اعضای و یا متمیلان به این فرقه بودند دوره پهلوی اول، زمان انتقال قدرت از قاجار به سلسله ایست که بی تردید با مساعدت عوامل خارجی به قدرت رسید. به نقل تاریخ نویسان، رضا شاه محصول عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی داخل و یکسری تحولات خارجی بوده که توانست با استفاده از این عوامل به قدرت برسد. عدم همراهی علما و روحانیت شیعه با رضا شاه باعث نوعی بی اعتمادی میان ایشان و روحانیت و در نتیجه توهین به روحانیت گردیده که اثر این بی اعتمادی در توجه رضا شاه به بهائیان مشخص مبی باشد. با افزایش اقتدار دولت در دوره پهلوی و متقابلا تضعیف اقتدار روحانیت با عنوان یک نهاد دینی، زمینه ظهور روشنفکران و کارگزاران غیر دینی من جمله بهائیان فراهم گردید. در این نوشته تلاش خواهد شد تا به میزان نقش و جایگاه بهائیان در این دوره پرداخته شود. بهائیت در دوره پهلوی اول، از نقش و جایگاه مناسبی برخوردار بوده است. در این دوره بهائیان توانستند با نفوذ در ارکان حکومت پهلوی، از جایگاه مناسب سیاسی برخوردار بوده تا جایی که برخی از عناصر بهایی چون عین الملک، موقرالدوله صنیعی، و سایر بهائیان سرشناس توانستند به مقامات عالیه مملکتی دست بابند. همچنین بهائیان توانستند با طرح افکار ضد دینی و ضد شیعی خود، فرهنگ بهایی را در جامعه ایرانی ترویج نمایند این فعالیت آزاد بهائیان در عرصه فرهنگی ناشی از آزادی عمل آنان در دوره پهلوی اول می باشد. رضا خان با الهام از بهائیان،اقدام به کشف حجاب و حذف روحانیت شیعه از جریان حاکمیت نمود. نتایج: بهائیت در دوره پهلوی اول از نقش و جایگاه موثر سیاسی و فرهنگی برخوردار بوده است. وازژگان کلیدی: بهائیت، رضا خان، فرهنگ، سیاست، استعمار.

دانــلود