بررسی اشتراک لفظی متشبح وجود از دیدگاه علیقلی‌بن‌قرچغای‌خان
نویسندگان:
فاطمه انصاری
،
محمد جلال الدین ملکی
،
فاطمه انصاری
،
محمد جلال الدین ملکی
،
مقاله نشریه: پژوهش‌های عقلی نوین » سال 1402 شماره 15
کلیدواژه:
علیقلی‌بن‌قرچغای‌خان
،
اشتراک معنوی وجود
،
اشتراک لفظی وجود
،
اشتراک لفظی مُتَشَبَّح
،
وجود
چکیده:
اشتراکِ لفظی و معنوی وجود در فلسفۀ متأخر اسلامی (از زمان میرداماد تا عصر حاضر) همواره یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل فلسفی بوده است. عده‌ای همچون ملاصدرا و شاگردانش به اشتراک معنوی وجود و عده‌ای همچون تبریزی و برخی از شاگردانش به اشتراک لفظی وجود قائل شدند. در این میان یکی از فیلسوفان گمنام عصر صفوی یعنی علیقلی‌بن‌قرچغای‌خان که از شاگردان ملارجبعلی تبریزی است، دیدگاه سومی را در این‌باره با عنوان اشتراک لفظی مُتَشَبَّح مطرح کرده است. وی کوشیده است با توجه رابطۀ مدرَک و مدرِک و علم الهی این نظر را به اثبات برساند. مسئلۀ اصلی در این مقاله توصیف و تحلیل نظریۀ اشتراک لفظی مُتَشَبَّح وجود به عنوان قول سوم در بحث اشتراک لفظی و معنوی وجود است که البته از جنبه‌های انتقادی خالی نخواهد بود. هدف از این مقاله، بحث دربارۀ این نظریه ابداعی و شناساندن آن به جامعۀ دانشگاهی و اندیشمندان است. روش مقاله، توصیفی ـ تحلیلی خواهد بود. نتیجۀ اجمالی که نویسندگان در مقاله به آن دست یافته‌اند این است که هر دو استدلال قرچغای‌خان برای اثبات اشتراک لفظی مُتَشَبَّح وجود به دلیل ابهام، نقص استدلال، پیش‌فرض‌های نادرست، تقریر غیرروش‌مند به هدف خود دست نمی‌یابند و نظریه تا حد قابل‌توجهی مبهم و غیرموجه است.
اشتراکِ لفظی و معنوی وجود در فلسفۀ متأخر اسلامی (از زمان میرداماد تا عصر حاضر) همواره یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل فلسفی بوده است. عده‌ای همچون ملاصدرا و شاگردانش به اشتراک معنوی وجود و عده‌ای همچون تبریزی و برخی از شاگردانش به اشتراک لفظی وجود قائل شدند. در این میان یکی از فیلسوفان گمنام عصر صفوی یعنی علیقلی‌بن‌قرچغای‌خان که از شاگردان ملارجبعلی تبریزی است، دیدگاه سومی را در این‌باره با عنوان اشتراک لفظی مُتَشَبَّح مطرح کرده است. وی کوشیده است با توجه رابطۀ مدرَک و مدرِک و علم الهی این نظر را به اثبات برساند. مسئلۀ اصلی در این مقاله توصیف و تحلیل نظریۀ اشتراک لفظی مُتَشَبَّح وجود به عنوان قول سوم در بحث اشتراک لفظی و معنوی وجود است که البته از جنبه‌های انتقادی خالی نخواهد بود. هدف از این مقاله، بحث دربارۀ این نظریه ابداعی و شناساندن آن به جامعۀ دانشگاهی و اندیشمندان است. روش مقاله، توصیفی ـ تحلیلی خواهد بود. نتیجۀ اجمالی که نویسندگان در مقاله به آن دست یافته‌اند این است که هر دو استدلال قرچغای‌خان برای اثبات اشتراک لفظی مُتَشَبَّح وجود به دلیل ابهام، نقص استدلال، پیش‌فرض‌های نادرست، تقریر غیرروش‌مند به هدف خود دست نمی‌یابند و نظریه تا حد قابل‌توجهی مبهم و غیرموجه است.
بررسی اشتراک لفظی متشبح وجود از دیدگاه علیقلی‌بن‌قرچغای‌خان
1/1/1402 12:00:00 AM
تحلیل دیدگاه ملارجبعلی تبریزی درباره اشتراک لفظی وجود و دو تفسیر از آن
نویسندگان:
مهدی عسگری*
،
محمد سوری
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1401 دوره 27، شماره 3 (پاییز 1401)
تحلیل دیدگاه ملارجبعلی تبریزی درباره اشتراک لفظی وجود و دو تفسیر از آن
نویسندگان:
مهدی عسگری
،
محمد سوری
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1401 شماره 107
وحدت وجود از دیدگاه صدرالمتألهین
نویسندگان:
سیدمحمود نبویان
،
سیدمحمدمهدی نبویان
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1392 زمستان 92 - مسلسل 18
چگونگی تقدّم وجود علمی بر وجود عینی، از دیدگاه فلسفه و عرفان
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1389 شماره 8- پاییز 89
بررسی انتقادی بایسته های معرفتیِ ادله اثبات وجود خدا از دیدگاه سوئینبرن
نویسندگان:
محمد جواد اصغری
،
سیدمحمود موسوی
،
مقاله نشریه: تحقیقات کلامی » سال 1394 پاييز 1394 شماره10
بررسی دیدگاه استیس دربارۀ وحدت وجود در عرفان اسلامی
نویسندگان:
رقیه خسروشاهی
،
محمد فنایی اشکوری
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1396 تابستان 96 - مسلسل 32
ختم نبوت و ضرورت وجود معصوم از دیدگاه قرآن
نویسنده:
سیدعلی اکبر حسینی
،
مقاله نشریه: مجله ره توشه » سال 1395 شماره 141 رمضان
بررسی مفهوم وجود از نظر کانت و سهروردی
نویسندگان:
اسد الله آژیر
،
زهره زارعی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 تابستان 97 _ مسلسل 36