تأثیر حدوث عذر عام بر عقد مزارعه از منظر فقه و حقوق
نویسندگان:
علی حسین پور
،
جعفر زنگنه شهرکی
،
علی حسین پور
،
جعفر زنگنه شهرکی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1400 شماره 1
چکیده:
ازجمله عقود لازم که می‌تواند تعهدات ناشی از آن، تحت‌تأثیر عذر عام قرار گیرد، عقد مزارعه است. مباحث عذر عام در منابع حقوقی بیشتر تحت عنوان قوه قاهره یا فورس‌ماژور مطرح شده اما در منابع فقهی با عنوان «عذر عام» آمده است. این موضوع در برخی از ابواب فقهی و به‌ویژه در عقد مزارعه به‌دلیل کثرت ابتلا موردتوجه خاص فقیهان قرار گرفته و ابعاد و احکام مختلف آن هرچندبه‌صورت پراکنده موردبحث واقع شده است. در مزارعه، عذر عام ممکن است در هنگام انعقاد عقد وجود داشته یا در اثناء مدت مزارعه حادث شود. وجود عذر عام در زمان انعقاد عقد مزارعه، موجب باطل‌بودن عقد از اساس است؛ چراکه عذر عام باعث می‌شود انتفاع از زمین به‌عنوان یکی از ارکان اساسی عقد مزارعه، منتفی گردد؛ اما در مورد حدوث عذر عام در اثنای مدت مزارعه و تأثیر آن بر عقد،اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی پیدایش عذر عام را اگرچه برای متعهدٌله موجب ایجاد حق فسخ می‌دانند اما صحت عقد را استصحاب می‌نمایند. در مقابل، برخی بر آنند که در این فرض عقد مزارعه منفسخ می‌شود. نظر اخیر که در ماده 527 قانون مدنی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته، از مبانی قوی‌تری برخوردار است؛چراکه عذر عام باعث ازبین‌رفتن قابلیت انتفاع از زمین می‌شود و قابلیت انتفاع از زمین به‌عنوان یکی از ارکان عقد مزارعه، نه‌تنها در تأسیس عقد مزارعه شرط است بلکه در تداوم آن نیز شرط و از ارکان وجودیِ عقد مزارعه است.
ازجمله عقود لازم که می‌تواند تعهدات ناشی از آن، تحت‌تأثیر عذر عام قرار گیرد، عقد مزارعه است. مباحث عذر عام در منابع حقوقی بیشتر تحت عنوان قوه قاهره یا فورس‌ماژور مطرح شده اما در منابع فقهی با عنوان «عذر عام» آمده است. این موضوع در برخی از ابواب فقهی و به‌ویژه در عقد مزارعه به‌دلیل کثرت ابتلا موردتوجه خاص فقیهان قرار گرفته و ابعاد و احکام مختلف آن هرچندبه‌صورت پراکنده موردبحث واقع شده است. در مزارعه، عذر عام ممکن است در هنگام انعقاد عقد وجود داشته یا در اثناء مدت مزارعه حادث شود. وجود عذر عام در زمان انعقاد عقد مزارعه، موجب باطل‌بودن عقد از اساس است؛ چراکه عذر عام باعث می‌شود انتفاع از زمین به‌عنوان یکی از ارکان اساسی عقد مزارعه، منتفی گردد؛ اما در مورد حدوث عذر عام در اثنای مدت مزارعه و تأثیر آن بر عقد،اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی پیدایش عذر عام را اگرچه برای متعهدٌله موجب ایجاد حق فسخ می‌دانند اما صحت عقد را استصحاب می‌نمایند. در مقابل، برخی بر آنند که در این فرض عقد مزارعه منفسخ می‌شود. نظر اخیر که در ماده 527 قانون مدنی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته، از مبانی قوی‌تری برخوردار است؛چراکه عذر عام باعث ازبین‌رفتن قابلیت انتفاع از زمین می‌شود و قابلیت انتفاع از زمین به‌عنوان یکی از ارکان عقد مزارعه، نه‌تنها در تأسیس عقد مزارعه شرط است بلکه در تداوم آن نیز شرط و از ارکان وجودیِ عقد مزارعه است.
تأثیر حدوث عذر عام بر عقد مزارعه از منظر فقه و حقوق
3/21/2021 12:00:00 AM
بازپژوهی مقتضای ذات عقد نکاح از منظر فقه فریقین و حقوق مدنی ایران
مقاله نشریه: فقه » سال 1397 شماره 94
افزایش مهریه پس از عقد از منظر فقه امامیه
نویسنده:
محمّد تاج الدّینی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1402 شماره 2 (پیاپی 114)
حدوث قدرت بر رکوع و تاثیر آن بر نماز معلولین
نویسندگان:
محمدمهدی محب الرحمان
،
کاظم قاضی زاده
،
مقاله نشریه: فقه پزشکی » سال 1394 پاييز و زمستان 1394 شماره24-25
بررسی نهاد تحول عقد در فقه امامیه و حقوق ایران
نویسندگان:
محمد صالحی مازندرانی *
،
ایمان صالح
،
مقاله نشریه: حقوق اسلامی » سال 1397 پاييز 1397 شماره58
قابلیت اشتراط سقوط خیار قبل از عقد در فقه امامیه و حقوق ایران
نویسندگان:
جعفر نظام الملکی(نویسنده مسئول)
،
محمد صالحی مازندرانی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1402 شماره 3 (فصل پاییز- پیاپی 115)
قابلیت اشتراط سقوط خیار قبل از عقد در فقه امامیه و حقوق ایران
نویسندگان:
جعفر نظام الملکی *
،
محمد صالحی مازندرانی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1402 دوره 30، شماره 115 (پاییز 1402)
مأخذشناسى شبیه سازى از منظر فقه ، حقوق و اخلاق
نویسنده:
سید مصطفی مطبعه چی اصفهانی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1384 شماره 46
مفهوم و ماهیت دیه از منظر فقه و حقوق اسلامى
نویسنده:
سید موسی میرمدرس
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1392 شماره 77
مبانی و قلمرو کفالت قهری از منظر فقه و حقوق
نویسنده:
محمد صالحی مازندرانی*
،
مقاله نشریه: حقوق اسلامی » سال 1393 تابستان 1393 شماره41