تبیین و مقایسۀ دیدگاه لایب نیتس و علامه طباطبایی دربارۀ اختیار
نویسنده:
لیلی خیدانی
،

مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1400 شماره 11
چکیده:
بحث جبر و اختیار یکی از مسائل و معضلات مهم فلسفی است که در طول تاریخ، فیلسوفان شرق و غرب دربارۀ آن به تأملات بسیار پرداختهاند. علامه طباطبائی به عنوان یک اندیشمند اسلامی، هم در آثار فلسفی خود و هم در تفسیر المیزان، ابعاد مختلف جبر و اختیار را بررسی نموده است. لایبنیتس نیز بهعنوان یکی از متفکران بزرگ دوران پیش از کانت، دربارۀ جبر و اختیار تحقیقات بسیار انجام داده است. پرسش اصلی پژوهش پیشرو، این است که آیا اعتقاد به اصل هماهنگی پیشین بنیاد، نوعی نفی اختیار و حاکمیّت ضرورت نیست؟ چگونه ارادۀ ازلی الهی با اختیار آدمی سازگار است؟ لایبنیتس در صدد بود با تمایز میان ضرورت مطلق و ضرورت شرطی و نظریۀ جهانهای ممکن به تثبیت اختیار انسان بپردازد. علامه طباطبایی نیز اختیار را امری فطری دانسته و معتقد است قاعدۀ ضرورت سابق «الشئ ما لم یجب لم یوجد»، هیچ منافاتی با اختیار انسان ندارد. در این پژوهش پس از تبیین مبانی لایبنیتس و علامه طباطبایی، به بررسی، تحلیل و تطبیق دیدگاه این دو اندیشمند میپردازیم.
بحث جبر و اختیار یکی از مسائل و معضلات مهم فلسفی است که در طول تاریخ، فیلسوفان شرق و غرب دربارۀ آن به تأملات بسیار پرداختهاند. علامه طباطبائی به عنوان یک اندیشمند اسلامی، هم در آثار فلسفی خود و هم در تفسیر المیزان، ابعاد مختلف جبر و اختیار را بررسی نموده است. لایبنیتس نیز بهعنوان یکی از متفکران بزرگ دوران پیش از کانت، دربارۀ جبر و اختیار تحقیقات بسیار انجام داده است. پرسش اصلی پژوهش پیشرو، این است که آیا اعتقاد به اصل هماهنگی پیشین بنیاد، نوعی نفی اختیار و حاکمیّت ضرورت نیست؟ چگونه ارادۀ ازلی الهی با اختیار آدمی سازگار است؟ لایبنیتس در صدد بود با تمایز میان ضرورت مطلق و ضرورت شرطی و نظریۀ جهانهای ممکن به تثبیت اختیار انسان بپردازد. علامه طباطبایی نیز اختیار را امری فطری دانسته و معتقد است قاعدۀ ضرورت سابق «الشئ ما لم یجب لم یوجد»، هیچ منافاتی با اختیار انسان ندارد. در این پژوهش پس از تبیین مبانی لایبنیتس و علامه طباطبایی، به بررسی، تحلیل و تطبیق دیدگاه این دو اندیشمند میپردازیم.
تبیین و مقایسۀ دیدگاه لایب نیتس و علامه طباطبایی دربارۀ اختیار
3/21/2021 12:00:00 AM
مکاتبات لایب نیتس و کلارک
مترجم:
علی ارشد ریاحی
، نویسنده:
ایچ.جی الکساندر
،
کتاب: بوستان کتاب - 1381
مقایسه رشد اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی و کولبرگ
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1394 شماره 21 و 20 - زمستان 93 و بهار 1394
نقد و بررسی دیدگاه لایب نیتس در مورد جوهر مادی از منظر ملاصدرا
نویسندگان:
علی چهرقانی
،
یارعلی کرد فیروزجائی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1400 دوره 13، شماره 49 (پاییز 1400)
بازخوانی اندیشه اجتماعی و فلسفی لایب نیتس در آیینه آثار پژوهشی
نویسنده:
سید محمد مهدی شرف الدین
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1400 شماره 46- تابستان1400
بررسی مقایسه ای عقل گرایی از دیدگاه کانت و علامه طباطبایی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1394 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
علم الهی و اختیار انسان از دیدگاه علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
بررسی دیدگاه علامه طباطبائی و استاد مصباح یزدی دربارة عوارض ذاتی
نویسندگان:
اکبر اسدپور
،
یارعلی کرد فیروزجایی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1398 بهار 98 -مسلسل 39
بررسی دیدگاه علامه طباطبائی و استاد مصباح یزدی درباره عوارض ذاتی
نویسندگان:
اکبر اسدپور
،
یارعلی کرد فیروزجایی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1398 بهار 1398 شماره39
بررسی و تبیین فلسفه اخلاق از دیدگاه شهید مطهری و علامه طباطبایی
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1387 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
بررسی مقایسه ای مسأله شر از دیدگاه علامه طباطبایی و آلوین پلنتینگا
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - 1385 - [کارشناسی ارشد]