چکیده:
تقابل ضرورت علّی با اراده آزاد و اختیار آدمی یکی از مسائل مهم و چالش برانگیز در تاریخ فلسفه و کلام اسلامی بوده است. متفکران بسیاری سعی بر حل این دشواره داشته‌اند. شهید صدر یکی از اندیشمندان ناسازگارگرای معاصر است که با وام‌گیری از «نظریه طلب» محقق نائینی و جرح، تعدیل و تکمیل آن، طرحی نو در این مسئله درانداخته است. وی با این بیان که «فعل انسان به عنوان یکی از مصادیق قاعده ضرورت علّی تا وجوب پیدا نکند، وجود نمی‌یابد و وجوب (ضرورت) تنافی با اختیار دارد؛ پس انسان در افعالش مجبور است» به طرح اشکال پرداخته و با تخصیص زدن قاعده فلسفی «ضرورت بالغیر» که یکی از وجوه و صُور ضرورت علّی است، جریان این قاعده در فاعل های مختار را انکار کرده و با افزودن ماده سلطنت به مواد سه گانه فلسفی (وجوب، امکان، امتناع) صورت قاعده را از «الشَئُ مَا لَم یَجِب لَم یُوجَد» به «الشَیءُ لا یُوجَدُ اِلّا بِالوُجُوبِ أو السَلطَنَه» تغییر داده است. در پژوهش حاضر به شیوه تحلیلی به تبیین «نظریه سلطنت» پرداخته و با دفع اشکالات، اتقان و صحت آن را به اثبات رسانده و در نتیجه اراده آزاد و شبهه جبر را بر محملی صحیح نشانده ایم.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد