کنکاشی در گسترة قاعدة شریعت سهله و سمحه
نویسنده:
حسن مهدوی
،
مقاله نشریه: جستارهای فقهی و اصولی » سال 1402 شماره 4
چکیده:
بحث شریعت سهله و سمحه ازآنجهت مهم است که در عصرهای مختلف و بهویژه عصر ما، برخی با استناد به این قاعده، روش تسامح و تساهل در امور دینی را برگزیدهاند. بر اساس این دیدگاه، هرگاه انجام یک تکلیف، دشوار باشد، رعایت آن لازم نیست حتّی اگر به حدّ حرج و ضرر نرسد. از سوی دیگر، برخی از فقیهان نیز در فقه و اصول فقه با تمسّک به علم اجمالی، احتمال عقاب، حُسن ادراک واقع و مسائلی از این قبیل، چنان به احتیاطهای فراوان روی آوردهاند که شریعت سهله و سمحه را به هر نحوی که معنا کنیم، جایگاهی در فقه نخواهد یافت. در این نوشتار با بررسی ادلّهای که بر سهله و سمحه بودن شریعت اسلام دلالت میکنند، معلوم گردید که صحیحترین برداشت از معنا و مفهوم این قاعده، آن است که این قاعده فقط یک نگاه برون فقهی دارد و در مقام مقایسه کلّی میان مجموع قوانین اسلام و قوانین سایر ادیان است و در مقام تسهیل کردن احکام نیست. پس نمیتوان بر اساس این قاعده، احکامی را که برای مکلّف دشوارند ولی دشواری آنها به حدّ حرج یا ضرر نمیرسد، نفی کرد. نتیجه این بررسی در بسیاری از مسائل قدیمی و نو پیدا کاربرد دارد، مانند مسئله حجاب یا مسئله تغییر جنسیت برای کسانی که با جنسیت ظاهری خود سازگاری ندارند یا مسئله اهدای جنین به زوجهایی که نداشتن فرزند برای ایشان دشوار است و ... .
بحث شریعت سهله و سمحه ازآنجهت مهم است که در عصرهای مختلف و بهویژه عصر ما، برخی با استناد به این قاعده، روش تسامح و تساهل در امور دینی را برگزیدهاند. بر اساس این دیدگاه، هرگاه انجام یک تکلیف، دشوار باشد، رعایت آن لازم نیست حتّی اگر به حدّ حرج و ضرر نرسد. از سوی دیگر، برخی از فقیهان نیز در فقه و اصول فقه با تمسّک به علم اجمالی، احتمال عقاب، حُسن ادراک واقع و مسائلی از این قبیل، چنان به احتیاطهای فراوان روی آوردهاند که شریعت سهله و سمحه را به هر نحوی که معنا کنیم، جایگاهی در فقه نخواهد یافت. در این نوشتار با بررسی ادلّهای که بر سهله و سمحه بودن شریعت اسلام دلالت میکنند، معلوم گردید که صحیحترین برداشت از معنا و مفهوم این قاعده، آن است که این قاعده فقط یک نگاه برون فقهی دارد و در مقام مقایسه کلّی میان مجموع قوانین اسلام و قوانین سایر ادیان است و در مقام تسهیل کردن احکام نیست. پس نمیتوان بر اساس این قاعده، احکامی را که برای مکلّف دشوارند ولی دشواری آنها به حدّ حرج یا ضرر نمیرسد، نفی کرد. نتیجه این بررسی در بسیاری از مسائل قدیمی و نو پیدا کاربرد دارد، مانند مسئله حجاب یا مسئله تغییر جنسیت برای کسانی که با جنسیت ظاهری خود سازگاری ندارند یا مسئله اهدای جنین به زوجهایی که نداشتن فرزند برای ایشان دشوار است و ... .
کنکاشی در گسترة قاعدة شریعت سهله و سمحه
1/1/1402 12:00:00 AM
برای این سند علمی فایلی وجود ندارد
قاعده نیت و گستره آن
نویسنده:
علیرضا فرحناک*
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1399 دوره 27، شماره 103 (پاییز 1399)
بررسی گستره شریعت از منظر دیدگاههای رایج در «مصالح و مفاسد واقعیه»
نویسنده:
مهدی شجریان
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 بهار 97 - مسلسل 35
بررسی گستره شریعت از منظر دیدگاههای رایج در «مصالح و مفاسد واقعیه»
نویسنده:
مهدی شجریان *
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1397 بهار 1397 شماره35
کنکاشی در گفتمان و پردازش اسلام و مسیحیت درباره نظریه «فدا»
نویسندگان:
حسین فرجی آهق
،
محمدعلی دولت
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1401 شماره 105