مبانی و آثار خودبسندهانگاری در مکتب اثباتگرایی حقوقی
نویسندگان:
علی جلیل زاده
،
هادی طحان نظیف
،
مقاله نشریه: فلسفه حقوق » سال 1402 شماره 1
چکیده:
مکتب اثباتگرایی حقوقی، جزو مهمترین و تاثیرگذارترین مکاتب حقوقی در عالم حقوق بهشمار میرود. چالشی که بر سر شناخت دقیق این مکتب پیش روی محققان حقوقی وجود داشته و دارد این است که عمده نظریهپردازان این مکتب، از شرح و بسط مبانی فلسفی و معرفتشناسانه اثباتگرایی حقوقی خودداری کرده و حقوق را بهسان یک علم کاملاً مستقل و خودبسنده تحلیل نمودهاند و از اینرو خودبسنده انگاری را میتوان از ارکان مکتب اثباتگرایی حقوقی دانست. عدم وضوح مبانی فلسفی و تکیه بر مطالعه حقوق، از آن جهت که در واقعیت اجتماعی چیست و نه اینکه چه باید باشد، کار را برای تحلیلهای دقیق و عمیق فلسفی و نقد این مکتب دشوار میسازد. در این راستا، سوال پژوهش حاضر این است که رکن خودبسندهانگاری مکتب اثباتگرایی حقوقی، مبتنی بر چه پیشفرضهای فراحقوقی و پنهان ایجاد شده و نمودها و نتایج مترتب بر این خودبسندهانگاری در این مکتب چیست؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که مکتب اثباتگرایی حقوقی با تاکید بر ویژگی خودبسندهانگاری آن، علیرغم تصریح نظریهپردازان آن به مبانی مشخص فلسفی، ارتباط وثیقی با پیشفرضهای فلسفی عصر روشنگری داشته و خودبسندهانگاری این مکتب، در نمودهایی از قبیل خودبسندگی در وضع، تفسیر قانون، تساوی حقوق با قانون، تحویلگرایی عدالت به عدالت قانونی، مطرح کردن نظم اجتماعی بهمثابه هدف حقوق و غیره نمایان شده است. همچنین تمام نمودها و ثمرات مکتب اثباتگرایی حقوقی را میتوان در ربط و نسبت با رویکرد خودبسندهانگارانه این مکتب و جدایی آن از منابع فراحقوقی از قبیل مذهب و گزارههای اخلاقی و فلسفی دانست؛ به صورتی که میتوان کیان مکتب اثباتگرایی حقوقی را در همین ویژگی خودبسندگی دانست.
مکتب اثباتگرایی حقوقی، جزو مهمترین و تاثیرگذارترین مکاتب حقوقی در عالم حقوق بهشمار میرود. چالشی که بر سر شناخت دقیق این مکتب پیش روی محققان حقوقی وجود داشته و دارد این است که عمده نظریهپردازان این مکتب، از شرح و بسط مبانی فلسفی و معرفتشناسانه اثباتگرایی حقوقی خودداری کرده و حقوق را بهسان یک علم کاملاً مستقل و خودبسنده تحلیل نمودهاند و از اینرو خودبسنده انگاری را میتوان از ارکان مکتب اثباتگرایی حقوقی دانست. عدم وضوح مبانی فلسفی و تکیه بر مطالعه حقوق، از آن جهت که در واقعیت اجتماعی چیست و نه اینکه چه باید باشد، کار را برای تحلیلهای دقیق و عمیق فلسفی و نقد این مکتب دشوار میسازد. در این راستا، سوال پژوهش حاضر این است که رکن خودبسندهانگاری مکتب اثباتگرایی حقوقی، مبتنی بر چه پیشفرضهای فراحقوقی و پنهان ایجاد شده و نمودها و نتایج مترتب بر این خودبسندهانگاری در این مکتب چیست؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که مکتب اثباتگرایی حقوقی با تاکید بر ویژگی خودبسندهانگاری آن، علیرغم تصریح نظریهپردازان آن به مبانی مشخص فلسفی، ارتباط وثیقی با پیشفرضهای فلسفی عصر روشنگری داشته و خودبسندهانگاری این مکتب، در نمودهایی از قبیل خودبسندگی در وضع، تفسیر قانون، تساوی حقوق با قانون، تحویلگرایی عدالت به عدالت قانونی، مطرح کردن نظم اجتماعی بهمثابه هدف حقوق و غیره نمایان شده است. همچنین تمام نمودها و ثمرات مکتب اثباتگرایی حقوقی را میتوان در ربط و نسبت با رویکرد خودبسندهانگارانه این مکتب و جدایی آن از منابع فراحقوقی از قبیل مذهب و گزارههای اخلاقی و فلسفی دانست؛ به صورتی که میتوان کیان مکتب اثباتگرایی حقوقی را در همین ویژگی خودبسندگی دانست.
مبانی و آثار خودبسندهانگاری در مکتب اثباتگرایی حقوقی
1/1/1402 12:00:00 AM
آثار حقوقی جهت قرارداد؛ مبانی و رویکرد اخلاقی اسلامی
نویسنده:
محمد شکری
،
مقاله نشریه: اخلاق (مطالعات اخلاق کاربردی) » سال 1400 شماره 42
مبانى و ادله اعتبار شرعى شخصیت حقوقى
نویسنده:
سید ضیاء مرتضوی
،
مقاله نشریه: فقه » سال 1393 شماره 80
آثار فقهی حقوقی رجوع از لعان در نفی ولد
نویسندگان:
ملیحه سادات حسینی بهارانچی
،
محمد صالحی مازندرانی*
،
مقاله نشریه: فقه و حقوق خانواده (ندای صادق) » سال 1393 پاييز و زمستان 1393 شماره61
تمایز آثار حقوقی ناظر به مطلقه در طلاق رجعی و بائن
استاد راهنما:
محمد صالحی مازندرانی
، استاد مشاور:
محمد باقر پارساپور
، دانشجو:
مریم شمس آبادی آرانی
،
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - 1392 - [کارشناسی ارشد]
مبانی مالکیت فضا و قرار در نظام حقوقی اسلام و غرب
نویسندگان:
محمد صالحی مازندرانی*
،
جمشید میرزایی *
،
مقاله نشریه: پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب » سال 1394 پاييز 1394 شماره3
شخصیت حقوقی شرکت های چند ملیتی و آثار آن
نویسندگان:
محمد صالحی مازندرانی
،
حانیه ذاکری نیا
،
مقاله نشریه: نامه مفید » سال 1392 تابستان 1392 شماره97
مبانی فقهی- حقوقی عضویت و مشارکت شهروندان در جمهوری اسلامی ایران
نویسنده:
رضا عیسی نیا *
،
مقاله نشریه: سپهر سیاست » سال 1395 بهار 1395 شماره 1
مبانی و شاخصه های سیاسی انتظار راهبردی در مکتب شهید سلیمانی
نویسندگان:
مرتضی غرسبان روزبهانی*
،
مختار شیخ حسینی
،
مقاله نشریه: مشرق موعود » سال 1401 دوره 16، شماره 61 (بهار 1401)
«واکاوی مبانی قرآن شناختی نواندیشان معاصر» در مکتب نواعتزالی
نویسندگان:
مرتضی فلاح زاده
،
عزت الله مولائی نیا
،
مقاله نشریه: پژوهشهای عقلی نوین » سال 1398 شماره 7