نگاهی به مبناگرایی سنتی در فلسفۀ غرب؛از یقین دکارت تا خطاناپذیری بونجور
نویسندگان:
وحیده اکرمی
،
محمدعلی مبینی
،
وحیده اکرمی
،
محمدعلی مبینی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1392 شماره 69
چکیده:
دکارت، به عنوان یکی از نمایندگان برجستۀ مبناگرایی سنتی، برای دستیابی به یقین، شک عام دستوری را نقطۀ آغاز قرار می‌دهد و بر اساس آن، در نخستین‌گام به وجود خود یقین می‌کند و از این طریق، معرفت به خدا و جهان را تبیین می‌کند. او در مسیر فکری خود تلاش می‌کند از اعتبار حواس که احتمال خطا دارند، بکاهد و ارزش بیشتری به شهود ذهنی دهد. دکارت وضوح و تمایز را ملاک حقیقت می‌داند و مصونیت از هر شک ممکن را معیاری برای یقین به شمار می‌آورد. بونجور که از معرفت‌شناسان معاصر است، در دفاع از مبناگرایی سنتی، با بیان انتقاداتی بر دکارت، می‌کوشد تا نظریه یقین دکارت را از نقدها بپیراید و به معیاری جدید برای خطاناپذیری باورها برسد. نظریه «آگاهی سازنده» بونجور راهی در تبیین باور خطاناپذیر می‌باشد. آگاهی سازنده یک مرحله هوشیاری غیر مفهومی است که با فرایند توصیفی می‌توان آن را به باور مفهومی تبدیل کرد. از این منظر، دیدگاه بونجور با اندیشۀ علم حضوری در فلسفۀ اسلامی قابل مقایسه است، با این تفاوت که از دیدگاه بونجور، در باورهای برآمده از آگاهی غیر مفهومی احتمال خطا وجود دارد، ولی توجه به آن معقول نمی‌نماید.
دکارت، به عنوان یکی از نمایندگان برجستۀ مبناگرایی سنتی، برای دستیابی به یقین، شک عام دستوری را نقطۀ آغاز قرار می‌دهد و بر اساس آن، در نخستین‌گام به وجود خود یقین می‌کند و از این طریق، معرفت به خدا و جهان را تبیین می‌کند. او در مسیر فکری خود تلاش می‌کند از اعتبار حواس که احتمال خطا دارند، بکاهد و ارزش بیشتری به شهود ذهنی دهد. دکارت وضوح و تمایز را ملاک حقیقت می‌داند و مصونیت از هر شک ممکن را معیاری برای یقین به شمار می‌آورد. بونجور که از معرفت‌شناسان معاصر است، در دفاع از مبناگرایی سنتی، با بیان انتقاداتی بر دکارت، می‌کوشد تا نظریه یقین دکارت را از نقدها بپیراید و به معیاری جدید برای خطاناپذیری باورها برسد. نظریه «آگاهی سازنده» بونجور راهی در تبیین باور خطاناپذیر می‌باشد. آگاهی سازنده یک مرحله هوشیاری غیر مفهومی است که با فرایند توصیفی می‌توان آن را به باور مفهومی تبدیل کرد. از این منظر، دیدگاه بونجور با اندیشۀ علم حضوری در فلسفۀ اسلامی قابل مقایسه است، با این تفاوت که از دیدگاه بونجور، در باورهای برآمده از آگاهی غیر مفهومی احتمال خطا وجود دارد، ولی توجه به آن معقول نمی‌نماید.
نگاهی به مبناگرایی سنتی در فلسفۀ غرب؛از یقین دکارت تا خطاناپذیری بونجور
3/21/2013 12:00:00 AM
نگاهی به مبناگرایی سنتی در فلسفه غرب؛ از یقین دکارت تاخطاناپذیری بونجور
نویسندگان:
وحیده اکرمی
،
محمدعلی مبینی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1392 (پياپي 69)، بهار 1392 شماره1
بازگشت به مبناگرایی سنتی (با آثاری از ریچارد فومرتن، لورنس بونجور، جان پالوک و الوین پلنتینگا)
مترجم:
رضا صادقی
، نویسنده:
مایکل آر. دپاول
،
کتاب: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی - 1396
ارزش فلسفه سیاسى سنتى در تفکر اسلامى
نویسنده:
داود فیرحی
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1378 سال دوم - شماره ششم - پاییز 78
مبانی اخلاق در فلسفه غرب و در فلسفه اسلامی
نويسنده:
حسن معلمی
،
کتاب: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی - 1394
بررسی تطبیقی فلسفه اجتماعی هنر در اندیشه دکارت و ملاصدرا
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1391 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
تاریخ فلسفه و غرب: از آغاز دوره یونانی تا پایان قرون وسطی جلد اول
نویسنده:
مهدی بنایی
،
کتاب: مرکز بين المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) - 1392
نگاهی تطبیقی به مبانی حقوق بشر در اسلام و غرب
نویسندگان:
احمد رهدار *
،
محمد رهدار
،
مقاله نشریه: مطالعات انقلاب اسلامی » سال 1395 تابستان 1395 شماره45