ماکس وبر و بازسازی منطق استعلایی کانت در منطقِ تکوینیِ علم اجتماعی
نویسندگان:
مهدی سلطانی (نویسنده مسئول)
،
سیدحمید طالب زاده
،
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1397 شماره 3 (پیاپی 23)
چکیده:
هر مجموعه معرفتی، به ضرورت، از روش و منطقی تبعیت میکند. وبر از بنیانگذاران علم اجتماعی، مدعی است که از منطق تکوینی برای این علم استفاده میکند. از سویی وی را از جمله اندیشمندان نوکانتی به حساب میآورند، لذا پرسش اصلی مقاله این است که چگونه منطقِ استعلایی کانت در منطقِ تکوینی بازسازی شده است. برای پاسخ به پرسش مذکور، از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاکی است؛ همانگونه که نسبت امرِ پیشینی؛ یعنی فلسفه، و امرِ پسینی؛ یعنی علم تجربی، در منطق کانت، معیت است، بدینمعنا که فلسفه، امکان علم تجربی را فراهم میآورد، در منطقِ وبر نیز همین مسأله جاری است؛ البته با تحولات مفهومی که در منطق وبر شکل گرفته است. علم، گرانبار از ارزش است. ارزشها، بخشی از واقعیت را معنادار میسازد. در ذیل ایدههای ارزشگذار، نوع مثالی شکل میگیرد؛ همچون نومنهای کانتی، تعیین حدود میکند، تا امر فوق، به واسطه مفهوم امکان عینی از دیدگاه معرفت تعمیمی، کافی؛ و نه ضرورت متافیزیکی، تحقق یابد.
هر مجموعه معرفتی، به ضرورت، از روش و منطقی تبعیت میکند. وبر از بنیانگذاران علم اجتماعی، مدعی است که از منطق تکوینی برای این علم استفاده میکند. از سویی وی را از جمله اندیشمندان نوکانتی به حساب میآورند، لذا پرسش اصلی مقاله این است که چگونه منطقِ استعلایی کانت در منطقِ تکوینی بازسازی شده است. برای پاسخ به پرسش مذکور، از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاکی است؛ همانگونه که نسبت امرِ پیشینی؛ یعنی فلسفه، و امرِ پسینی؛ یعنی علم تجربی، در منطق کانت، معیت است، بدینمعنا که فلسفه، امکان علم تجربی را فراهم میآورد، در منطقِ وبر نیز همین مسأله جاری است؛ البته با تحولات مفهومی که در منطق وبر شکل گرفته است. علم، گرانبار از ارزش است. ارزشها، بخشی از واقعیت را معنادار میسازد. در ذیل ایدههای ارزشگذار، نوع مثالی شکل میگیرد؛ همچون نومنهای کانتی، تعیین حدود میکند، تا امر فوق، به واسطه مفهوم امکان عینی از دیدگاه معرفت تعمیمی، کافی؛ و نه ضرورت متافیزیکی، تحقق یابد.
ماکس وبر و بازسازی منطق استعلایی کانت در منطقِ تکوینیِ علم اجتماعی
3/21/2018 12:00:00 AM
منطق تکوینی علم اجتماعی دورکیم
نویسنده:
صادق مشکاتی
،
مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1400 شماره 46- تابستان1400
بازخوانی انتقادی منطق تکوینی علم اجتماعی دورکیم از منظر حکمت متعالیه
نویسندگان:
مهدی سلطانی
،
صادق مشکاتی
،
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1401 شماره1(پیاپی37)
بازخوانی انتقادی منطق تکوینی علم اجتماعی دورکیم از منظر حکمت متعالیه
نویسندگان:
صادق مشکاتی*
،
مهدی سلطانی
،
مقاله نشریه: اسلام و مطالعات اجتماعی » سال 1401 دوره 10، شماره 1 (تابستان 1401)
بازتاب متضاد عقلانیت در نظریه فرهنگی ماکس وبر و علامه طباطبایی
نویسنده:
اصغر اسلامی تنها
،
مقاله نشریه: معرفت فرهنگی اجتماعی » سال 1390 (پياپي 6)، بهار 1390 شماره2
بازخوانی نظریۀ ماکس وبر در همبستگی معنادار و مثبت سرمایهداری و پروتستانتیسم
نویسنده:
محسن زندی
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1388 شماره 56
تحول و تداوم حاکمیت فاطمی بر اساس نظریه اقتدار سنتی ماکس وبر
نویسندگان:
محبوبه فرخنده زاده
،
معصومه دهقان
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1402 شماره 1- بهار1402 - مسلسل 93
متکلمان اشعری و علم منطق
نویسنده:
ابراهیم نوئی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1396 تابستان 96 - مسلسل 32
مذهب و نقش آن در بازسازی علوم اجتماعی
ارائه دهنده:
برونو لاتور
،
حمید پارسانیا
،
کرسی و نشست: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی » مرکز همکاریهای علمی و بینالملل » نشست علمی - 1396
نقش علم منطق در اصطلاح نامه ها
نویسنده:
حسین حسن زاده
،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1389 شماره 124