چکیده:
«فرهنگ‏» هر جامعه در ترسیم «ساختار» آن جامعه مؤثر است; به طورى که نظریه‏پردازان «فرهنگ سیاسى‏»، همچون آلموند و پاول، با استفاده از تقسیم فرهنگ سیاسى جوامع مختلف به تقسیم نظامهاى سیاسى آنها پرداخته‏اند. البته این به معناى غفلت از تاثیر حکومت‏بر فرهنگ سیاسى جوامع نیست، که «الناس على دین ملوکهم‏». و یا به فرموده على(ع): «الناس بامرائهم اشبه منهم بآبائهم‏»; «مردم به حاکمانشان شبیه‏ترند تا به پدرانشان‏».
با تمرکز بر روى خانواده و بررسى این کانون فرهنگ‏ساز، زمینه‏اى براى مطالعه و بررسى به وجود مى‏آید که با استفاده از آن مى‏توان بعضى از ابهامها درباره فرهنگ سیاسى جامعه را برطرف کرد. با مطالعه در خانواده معاصر ایرانى و مشاهده فرهنگ پدرسالارى در آن، مى‏توان ارتباطى بین این فرهنگ و فرهنگ سیاسى تبعى‏مشارکتى موجود در جامعه برقرار کرد.
گاهى به علت تغییر در باورها، ارزشها و احساسات جامعه، فرهنگ سیاسى جامعه تغییر مى‏کند و خلاف این امر کلى مشاهده مى‏شود. در صورتى که نخبگان جامعه با رهبرى صحیح بتوانند پیوند جامعه را با این فرهنگ جدید مستدام نگه‏دارند، یعنى آن احساسات و ارزشها را درونى و تبدیل به باور نمایند، «ساختار سیاسى‏» و نظام سیاسى جدید و انقلابى حفظ مى‏شود. در غیر این صورت همان طور که تاریخ معاصر ایران نشان داده است، دوباره فرهنگ سیاسى سنتى بازگشت مى‏کند. از سوى دیگر تجانس و انسجام عناصر فرهنگى، امرى جدى به نظر مى‏رسد; همچنانکه عدم هماهنگى و سازش اجزاى فرهنگى، موجب تنازع آن اجزا و سستى مجموعه مى‏گردد. بویژه آنکه انتقال این کشمکش از حیطه فرهنگى به جامعه سیاسى، یکى از علل بى‏ثباتى سیاسى به شمار مى‏آید. از این رو شناخت‏حالت تحلیلى و ترکیبى فرهنگ سیاسى ایران، درک تاثیر تحول فرهنگى بر ساختار سیاسى و فراهم نمودن پاره‏اى از مقدمات ثبات سیاسى ضرورى به نظر مى‏رسد.

دانــلود