مسئله شناخت تاریخی
نویسندگان:
محمد علی رنجبر
،
سعید موسوی سیانی
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1397 زمستان 96 مسلسل72
چکیده:
بازتابندگی دانش تاریخی، بهویژه از حیث تعین اقتدار نیروهای اجتماعی در جوامع سنّتگرا، اعتبارسنجیاین حوزه معرفتی را ضروری ساخته است. ابتنای اعتبارسنجیهایدانش تاریخی، به تصوری معیار از معرفت و منابع توجیه معرفتی از یک سو، و ناتوانی منابع معرفتی مورخان در برآوردهکردن این معیارهای اعلای معرفت از سوی دیگر، زمینهساز پدیدآمدن چالشهای شکاکانه در مورد ارزش معرفتی تاریخپژوهی شده است. از این چالشها که میتوان آنها را در قالب چالشهای هستیشناختی، معرفتشناختی و روششناختی صورتبندی کرد، تحت عنوان مسئله شناخت تاریخی یاد میشود. به نظر میرسد، هرگونه کوشش برای حلّ چالشهای فراروی دانش تاریخی، مستلزم آسیبشناسی مسئله شناخت تاریخی از طریق بازشناسی پیشفرضهای پدیدآورنده آن است. مقاله حاضر که به این موضوع اختصاص دارد، به این یافته رسیده است که ساختار مسئله شناخت تاریخی، همانند دیگر مسائل فلسفی، از الگوی استدلالهای شکاکانه پیروی میکند و به عبارتی دیگر، تحمیل معیارهای معرفتی دیگر قلمروهای شناختی بر زمینه مطالعات تاریخی، عامل شکلگیری مسئله شناخت تاریخی است.
بازتابندگی دانش تاریخی، بهویژه از حیث تعین اقتدار نیروهای اجتماعی در جوامع سنّتگرا، اعتبارسنجیاین حوزه معرفتی را ضروری ساخته است. ابتنای اعتبارسنجیهایدانش تاریخی، به تصوری معیار از معرفت و منابع توجیه معرفتی از یک سو، و ناتوانی منابع معرفتی مورخان در برآوردهکردن این معیارهای اعلای معرفت از سوی دیگر، زمینهساز پدیدآمدن چالشهای شکاکانه در مورد ارزش معرفتی تاریخپژوهی شده است. از این چالشها که میتوان آنها را در قالب چالشهای هستیشناختی، معرفتشناختی و روششناختی صورتبندی کرد، تحت عنوان مسئله شناخت تاریخی یاد میشود. به نظر میرسد، هرگونه کوشش برای حلّ چالشهای فراروی دانش تاریخی، مستلزم آسیبشناسی مسئله شناخت تاریخی از طریق بازشناسی پیشفرضهای پدیدآورنده آن است. مقاله حاضر که به این موضوع اختصاص دارد، به این یافته رسیده است که ساختار مسئله شناخت تاریخی، همانند دیگر مسائل فلسفی، از الگوی استدلالهای شکاکانه پیروی میکند و به عبارتی دیگر، تحمیل معیارهای معرفتی دیگر قلمروهای شناختی بر زمینه مطالعات تاریخی، عامل شکلگیری مسئله شناخت تاریخی است.
مسئله شناخت تاریخی
3/21/2018 12:00:00 AM
حذف غایتاندیشی از شناخت طبیعت در فرایند تاریخی علم طبیعی
نویسندگان:
یارعلی کرد فیروزجائی
،
مهدی مشکی
،
مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1400 تابستان 1400 _ مسلسل 48