چکیده:
ایدئولوژی از جمله مفاهیم اساسی در علوم اجتماعی است که تعریف آن با توجه به اینکه مبانی متفاوتی دارد دشوار است. برای پی بردن به مفهوم این واژه دو روش را اتخاب نمودم. الف- طبقه بندی تعاریف بر اساس رویکردهای سه گانه: (مثبت، خنثی (توصیفی) و منفی) به ایدئولوژی ب- تحلیل و بررسی هسته ایدئولوژی و تعین نوع آن (ایدئولوژی دینی، فلسفی، سیاسی...) البته تعین هسته ایدئولوژی علاوه بر مشخص کردن نوع ایدئولوژی و کمک به تعریف آن، کارکرد دیگری هم دارد و آن پی بردن به هدف ایدئولوژی است. اگر ایدئولوژی در راستای هدف هسته خود باشد، ایدئولوژی واقعی و اگر در راستای هدف هسته و مبنای خود نباشد، تحریف شده است. فرایند فهم هدف ایدئولوژی و هم سو بودن آن با هدف هسته توسط نق صورت می گیرد. در این پژوهش با لحاظ کردن این دو امر و بعد از بررسی رویکردهای متعدد، با روش شناسی های متفاوت، دوازده مورد از موارد تعین اجتماعی ایدئولوژی (تاثیر جامعه بر ایدئولوژی) از متون مرتبط استنباط (نه استدلال) شد. فرق استدلال با استنباط در این است که برای حل مسئله ای زمانی استدلال می کنیم که فرضیه داشته باشیم و فرضیه را هم معمولا از چارچوب نظری و تحقیقات پیشین استخراج می کنند؛ اما استنباط زمانی به کار می رود که محقق نظریه ای نداشته باشد بلکه محقق با تلاش فراوان، جواب سوالی که پیش رو داردبدست می آورد؛ لذا به آن استنباط گویند. در تحقیقاتی هم که پیشینه مشخصی ندارد و فرضیه ای هم نمی توان از آن بیرون کشید( درواقع نوعی نوآوری است) محقق به کمک معلومات قبلی و اطلاعاتی که بعدا جمع آوری می کند، سعی در بدست آوردن پاسخ سوال خود دارد. تعین اجتماعی ایدئولوژی از منظر هابر ماس در فصلی و رویکرد اسلامی تعین اجتماعی ایدئولوژی از نظر علامه در فصلی دیگر بررسی شد. بدین منظور ابتدا اعتباریات را توضیح داده و بعد از آن، نقبی به ایدئولوژی زده و بیان شده که ایدئولوژی از جمله اعتباریات است که قابل تحلیل در این چارچوب می باشد و روشی را هم که برای نقد پیشنهاد نمودم همان روشی است که در بالا توضیح داده شد. چنین تحلیلی موجب افزون شدن وجه انتقادی به نظریه اعتباریات علامه است. از طرفی این مطلب ضرورت تقدم فهم بر نقد را نشان می دهد، یعنی ابتدا باید به مبانی معرفت شناختی، قواعد راهبردی و فنون عملی پی برد و آن را بطور واضح بازنویسی کرد و ساختار منطقی آن را بدست آورد (بررسی هسته و ارتباط آن با قشر پیرامونی)، آنگاه به نقد آن پرداخت. واژه های کلیدی: ایدئولوژی، تعین، نقد، حوزه عمومی، اعتباریات

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد