بررسی نقش عقل در فهم دین از دیدگاه شیخ مفید و فیض کاشانی

نویسنده: ، استاد راهنما: ، استاد مشاور 1: ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1392 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
چکیده:
نظام فکری شیخ مفید، عقل بنیاد است که درآن می توان از راه احتجاجات عقلی، عقاید وآموزه های دینی را تبیین نمود. ایشان نه تنها در مباحث کلامی و اعتقادی از استدلال های عقلانی بهره برده است بلکه در مباحث نقلی نیز از عقل، بهره فراوان جسته و مطابقت مفاد حدیث با عقل را ملاک صحّت حدیث و مخالفت مفاد آن را با عقل، دلیل بر ضعف وعدم صحت آن می داند.ایشان همچنین فهم حدیث و درک لوازم آن را بدون نظر عمیق و توجه دقیق عقلانی در آن امکان پذیر نمی داند. به واسطه همین اعتقاد است که شیخ مفید با اصحاب حدیث، به عنوان جریانی ظاهرگرا به مقابله برخاسته و در ابطال روش و نفی شیوه سلوک دینی آنان سعی بلیغ نموده است. شیخ مفید این رویکرد عقلانی خود را نه از دیگر مکاتب همچون معتزله گرفته است بلکه آن را برخواسته از آموزه های اصیل شیعی می داند که با پیروی از آنها، در پی انسجام ونظم هر چه بیشتر کلام شیعی کوشیده است. همچنین فیض کاشانی به عنوان دیگر متکلّم برجسته شیعی، اندیشمندی است که به دین، نگاه عقلانی داشته و با استناد به آیات و روایات برای عقل جایگاه ومنزلتی والا قائل شده و آن را هم سوی شرع می داند و بلکه در مواردی فهم شرع را نیز متوقف بر عقل می داند.گرچه او در احکام عملی، شأن و منزلت صدور حکم را از عقل سلب کرده اما در عین حال بر خلاف اخباریون که برای عقل ارزشی قائل نبوده و تنها به ظواهر آیات و روایات می نگرند، در تبیین احکام نظری و اعتقادی دین و تفسیر آیات و روایات به روش عقلانی پرداخته و تلاش خود را به این مسئله معطوف کرده است تا معرفت حاصل از طریق فلسفه را- که نزد ملاصدرا آموخته بود - از طریق اخبار و احادیث تبیین نماید. واژگان کلیدی عقل ، دین ، استدلال، فهم ، احکام عملی ، احکام نظری ، شیخ مفید ، فیض کاشانی

نقش عقل در فهم دین از دیدگاه شیخ مفید و فیض کاشانی

مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1392 شماره 14 و 15- تابستان و پاییز 92

جایگاه عقل در معارف اعتقادی از دیدگاه فیض کاشانی

مقاله نشریه: آیین حکمت » سال 1391 تابستان 91 - مسلسل 12

جایگاه عقل در معرفت دینی از دیدگاه فیض کاشانی

نویسنده: احدالله قلی زاده برندق ، استاد راهنما: محمدتقی سبحانی ، استاد مشاور 1: احمد حسین شریفی ، استاد مشاور 2: حسن معلمی ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1392 - [دکتری]

کاربرد عقل در فقه از دیدگاه شیخ مفید

مقاله نشریه: حوزه » سال 1371 شماره 54

ضرورت حکومت و انواع آن از دیدگاه فیض کاشانى

نویسنده: علی خالقی ،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1378 سال دوم - شماره هفتم - زمستان 78

مقام عقل در اندیشه شیخ مفید (ره)

نویسنده: محسن کدیور ،
مقاله نشریه: آینه پژوهش » سال 1371 17-18

تبیین و بررسی رابطه عقل و دین از دیدگاه کی‌یر‌کگور

مقاله نشریه: فرهنگ پژوهش » سال 1392 شماره 14 و 15- تابستان و پاییز 92

بررسی و نقد انتقادات شیخ مفید بر دیدگاه انسان شناختی شیخ صدوق

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1397 (پياپي 89)، بهار 1397 شماره1
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397