چکیده:
دوره آل بویه و سلجوقیان دو دوره بسیار مهم در رشد و شکوفایی تشیع و فرهنگ آن می باشند. از جمله عناصر و آداب شیعی که در این دوره رشد زیادی یافت و در دوره های بعد نیز با روندی رو به گسترش به حیات خود ادامه داد، مناقب خوانی بود. در این حرکت فرهنگی، شعرا و خوانندگان شیعی با انشاد و نقل شعر و نثر به مدح و منقبت اهل بیت پیامبر(ص) می پرداختند و از این راه سعی در ترویج مذهب خود و جذب دیگران بدان داشتند. غیر از شعرای منقب سرا که در مدح امامان و گاه ذم مخالفان شعر می سرودند مناقب خوانان افرادی بودند که در شهرها می گشتند و در اماکن عمومی به ذکر مناقب ائمه و مثالب برخی از صحابه با نقل اشعار و نثرهای ادبی می پرداختند. به جهت تاثیر زیاد این جنبش فرهنگی ادبی در جلب مردم و زنده نگه داشتن فرهنگ تشیع و بخصوص در دوره سلاجفه و سلاطین اهل سنت آن، با ایجاد شور مذهبی در میان پیروان و نیز جذب بسیاری از مردم به خصوص عناصر ترک به مذهب تشیع، از اهمیت فراوانی برخوردار است. با نگاهی به تاریخ سیاسی آل بویه و سلجوقیان و بررسی وضعیت فرهنگ ادبی جامعه و سپس وضعیت فرهنگی ادبی شیعیان در دو دوره مذکور معلوم می گردد که شیعیان با شناخت خوب از اوضاع زمانه خویش بهره گیری از نیروی فکری هنری خود ابزار فرهنگی مناسب و قدرت مندی را برای ترویج و بقا مذهب خود و در واقع برای مبارزه مثبت به کار گرفته اند که تاثیر و استقبال مردمی و رشد و گسترش آن گواه این سخن است. بررسی روند مناقب خوانی در این دوره نشان می دهد که این گروه در ایجاد شور و امید در شعیان و رونق و نهادینه گشتن فرهنگ و آداب تشیع و نیز جذب دیگر گروهها موفق بوده اند. واژگان کلیدی: آل بویه، سلاجقه، تشیع، حرکت فرهنگی، شعر و نثر، مناقب خوانی

دانــلود