چکیده:
توجه و دقت به تفاوتهاي نظري دو انديشمند در هر موضوعي باشد ثمرات ارزشمندي را در پي خواهد داشت. اين نوشتار كه با موضوع تفاوت ميان ديدگاه‌هاي وجودشناختي فلسفه ابن سينا و ملاصدرا تنظيم شده است ابتدا به تاريخ زندگي و آثار و احوال هر يك از آنان پرداخته شده است و سپس به بررسي احكام ماهيت از منظر آنان اختصاص مي‌يابد. زيرا شناخت وجود منطقاً و ابتداءً ما را با شناخت ماهيت و احكام آن روبرو مي‌سازد تا بتوان از طريق شناخت آن به عنوان امري متغاير با وجود به نحوه ارتباط آن با هستي پي برد، و سپس به بيان ديدگاه دو فيلسوف درباره نحوه وجود كلي طبيعي در خارج پرداخته‌ايم و در مرحله‌ بعد به شناخت خود وجود و احكام آن با عناوين اصالت و تشكيك پرداخته‌ايم. در مرحله اصالت وجود به بازشناسي هر يك از واژگان اصالت، اعتباريت، ماهيت و وجود مي‌پردازيم و به همين مناسبت خلط معاني هستي‌شناسانه با معرفت‌شناسانه را مورد دقت و نظر قرار داده‌ايم. و سپس در مرحله تشكيك انحاء قابل تصور تشكيك و معيارهاي آن را از منظر دو فيلسوف بيان نموده و اقسام مورد قبول تشكيك را به همراه استدلالهاي طرفين به طور مفصل مورد بررسي قرار مي‌دهيم و سپس باقي احكام وجود از قبيل معقول ثاني بودن و مجعول بالذات بودن و مشترك معنوي بودن آن را بيان كرده و در قسمت نهايي اين نوشتار و البته مهمترين بخش اقسام وجود شامل واجب و ممكن، متقدّم و متأخّر، علت و معلول، و حادث و قديم را برشمرده و احكام هر يك را به طور جداگانه از منظر دو فيلسوف بيان نموده‌ايم. تفاوتهاي نظري ميان دو فيلسوف ما گاهي از قبيل تفاوت ميان مبهم و آشكار است كه مي‌توان از طريق آنها گاه فاصله زماني را معياري براي اين اختلافات تلقّي نمود. اگر چه در بسياري از مواضع اختلاف محتوايي و اصيل ديده نمي‌شود بلكه اختلاف ديدگاه ميان مفسرين‌ آنها القاء اختلافات اساسي مي‌نمايد، لذا اين رساله بر اين اساس تنظيم شده است كه اختلافات به نظر رسيده گاهي ريشه و مبناي منطقي ندارند بلكه از منشأ اختلاف زماني قابل بررسي مي‌باشند. واژگان كليدي: وجود، ماهيت، اصالت، اعتباريت، تشكيك، كلي طبيعي، معقول ثاني، مجعول بالذات، مشترك معنوي، امكان و وجوب، تقدّم و تأخّر، عليت، حدوث و قدم.

دانــلود