چکیده:
چکیده تجربه عرفانی از منظر ذات گرایان و ساخت گرایان غربی و ابن عربی چه سنخ معرفتی بوده، دارای چه هویتی است و دیدگاه این دو گروه، چه تشابهات و تفاوت هایی با دیدگاه ابن عربی دارد؟ دیدگاه ها و نظریات صاحب نظران غربی در این زمینه، عبارت اند از: الف) ذات گرایی: ذات گرایان معتقدند تجربه عرفانی خالص و قابل تفکیک از تفسیر وجود دارد و این تجربه، حائز ویژگیهایی مشترک در همه فرهنگها و سراسر جهان است. ذات گرایی، به سه گروه از نظریات تقسیم می شود: ۱) احساسی و عاطفی بودنِ تجربه عرفانی (احساس گرایی)؛ این احساس و عاطفه در متن خود حاوی نوعی آگاهی بی-واسطه است. در این نظر، احساسهایمختلفیبه عنوان ماهیت تجربه عرفانی بیان شده است: احساس وابستگی مطلق، احساس ارتباط با فوق طبیعت، احساس وحدت با واقعیت متعالیو احساس اتحادی حضور؛ ۲) متناظر بودن تجربه عرفانی و تجربه حسی: ساختار و ماهیت معرفت شناختی تجربه عرفانی و حسی، همسان است و بر اساس نظریه ادراکمی توان اعتبار معرفت و تجربه عرفانی را اثبات نمود؛۳) نظریه یافت مستقیم و اتحادی: ماهیت و سرشت اساسی تجربه عرفانی، نوعی آگاهییا شناختِ وحدت نگر و اتحادی است.ب) ساخت گرایی: تجربه و معرفت عرفانی، بسان دیگر تجارب و شناختها از سوی پیش زمینه ها، ساخت یافته تلقی می شود و این ساخت یافته بودن در مورد تجربه عرفانی، شدید تر است و به علت اختلاف پیش زمینه ها در فرهنگهای مختلف، باید از تفاوت ماهیت تجارب عرفانی در سراسر جهان سخن گفت نه اشتراک آنها.دیدگاه ابن عربی و اتباع وی در مورد ماهیت تجربه و معرفت عرفانی، فراحسی و فراعقلی بودن، نوری و وجودی بودن، بی واسطه بودن و اتحادی بودن معرفت عرفانی است که ساختار معرفت عرفانی را در یک طیف تشکیکی، از دو وجهی تا تک وجهی ترسیم می کند. در مقام مقایسه این نظریات، به طور خلاصه باید گفت در ذات گرایی، احساس-گرایان، ماهیت تجربه عرفانی را نسبت به دیگر شناختها دگرسان می دانند و ساختار آن را بی واسطه و دو وجهی می شمرند و به ارزش معرفت شناختی آن اعتقاد دارند؛ نظریه تناظر معرفت عرفانی با معرفت حسی، ماهیت معرفت شناختی تجربه و شناخت عرفانی را سه وجهی ترسیم می کند و از ارزش معرفتی تجربه عرفانی دفاع می کند. نظریه یافت مستقیم، تجربه و شناخت عرفانی را کاملاً دگرسان و تک وجهی می شمردولی از داوری نهایی در باب ارزش و اعتبار معرفت شناختی تجربه عرفانی، خودداری می ورزد.اما در ساخت گرایی، ماهیت تجربه و شناخت عرفانی، ساخت یافته و دارای ساختار سه وجهی معرفت تلقی می گردد و ارزشآن نیز به دلیل ساخت یافتگی، مورد انکار است.از دیدگاه ابن عربی، معرفت عرفانی نسبت به دیگر شناختها، دگرسان است و از ساختار دو وجهی تا تک وجهی را شامل می شود و به دلیل نبود هیچ گونه واسطه در آن، ارزش و اعتبار مطلق دارد. هریک از این دیدگاه ها دارای نقاط قوت و ضعفی است که به تفصیل به آنها پرداخته شده است. در نهایت، حل این مسأله، با اتخاذ رهیافت متافیزیکی متفکران مسلمان، در عینِ توجه به قرائن انضمامی (روشِ اندیشمندان غربی) ممکن است و به هیچ وجه رویکرد غیرمتافیزیکی غربیان در این خصوص، کارساز نیست و از ارائه تحلیل زیربنایی از موضوع، عاجز است. واژگان کلیدی تجربه عرفانی، معرفت عرفانی، بُعد معرفتی تجربه عرفانی، ماهیتِ معرفت عرفانی، ذات گرایی، ساخت گرایی، ابن عربی.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد