چکیده:
در مساله صادر نخست، سخن از چیستی و هستی امری است که به عنوان نخستین فعل الهی و حلقه اتصال میان کثرات با مبداء هستی، ایفای نقش می کند. تحقیق حاضر در راستای کاوش از این مطلب در دو نظام فلسفی و عرفانی، در چهار بخش تنظیم شده است. بخش اول با عنوان کلیات شامل مباحث مقدماتی، مفهوم شناسی و گذری مختصر بر حیات علمی امام خمینی است. بخش دوم با عنوان صاد رنخستین در هستی شناسی فلسفی از سه فصل تشکیل می شود. در فصل اول به تفسیر نظام وحدت و کثرت و در فصل دوم، به اصل علت و معلول پرداخته می شود. این دو فصل از مقدمات مهمی هستند که در تقریر قاعده "الواحد عند الا الواحد" که متولی بحث از صادر نخستین در نظام فلسفی است نقش اساسی ایفا می کند در این دو فصل نوع وحدت مبدا هستی، وحدت حقه حقیقی، نوع فاعلیت و، فاعلیتی تام و بی نیاز از غیر ، نوع جعل حق، جعل بسیط، و اثر چنین فاعلی نزد متفکران اصالت وجودی وجود صادر نخست و در نزد متفکران ماهوی ماهیت صادر نخست معرفی می شود. در فصل سوم با تقریر و اثبات قاعده الواحد، به مصدار صادر نخست در نظام هستی پرداخته می شود و نزد حکمای جمهور و صدرالمتالهین در حکمت متعالیه مقدم و هم چنین دیدگاه تعلیمی امام خمنی عقل اول بهعنوان احق موجودات به مقام صادر نخست شناخته می شود. بخش سوم:به عنوان "صادر نخست در هستی شناسی عرفانی" به بررسی تفاوت های بنیادی هستی شناختی عرفانی با فلسفی می پردازد. در فصل اول آن، تحت عنوان مبانی بحث اصول هستی شناسی عرفانی چوننظریه وحدت شخصی وجود به جای تشکیک در وجود، تجلی و ظهور به جای نظریه علت و معلول و مظاهر وجود به جای تشکیک در وجود به جای ممکنات فلسفی تقریر می شود با چنین بینشی صادر نخست به ظاهر نخست عرفانی متحول می شود. بخش چهارم به عنوان "دیدگاه جمع فیلسوفان عارف" در فصل اول به تحلیل نظریه جمع متفکرانی چون صدرالمتالهین و امام خمینی می پردازد که در جهت توجیه وجیه دو قول فلاسفه و عرفا جمع بین اقوال آنها در مصداق صادر نخست تلاش می کند. در فصل دوم با استفاده از معانی کلمه خلق،نص صریح اهل معرفت و استشهاد به روایات ثابت می کند که ساخت نفس رحمانی بسی والاتر از ساخت عقل اول است. واژگان کلیدی: عقل اول، نفس روحانی، وحدت شخصی وجود، علت و معلول، قاعده الواحد.

دانــلود