چکیده:
با انتخاب آقای خاتمی به عنوان رییس جمهور ایران تنش زدایی در سیاست خارجی دولت خاتمی از اولویت خاصی برخوردار شد. به گونه ای که محور سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. خاتمی اعلام کرد که این سیاست یک استراتژی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی اران است نه یک تاکتیک سیاست تنش زدایی، طرح گفتگوی تمدن ها و تغییر لحن و ادبیات آقای خاتمی نسبت به غرب و شعارهایی که وی در زمینه تحول در داخل ایران داد، موجب استقبال کشورهای غربی از این سیاست ها شد. گفتگوهای انتقادی که تا آن زمان بین ایران و اروپا برقرار بود تبدیل به گفتگوهای سازنده و فراگیر شد و روابط ایران با کشورهای غربی بهبود چشمگیری یافت. و حتی تغییر لحن برخی از مقامات آمریکایی را هم به دنبال داشت. با توجه به چنین فضایی امید می رفت که تنش ها و مشکلات بین ایران و غرب به سمت حل شدن حرکت کرده و تصاویر جدیدی از سیاست ها و راهبردهای طرفین شکل می گرفت و آن تصویر منفی که غرب از سیاست های ایران داشت به سمت مثبت شدن و اعتماد سازی حرکت کرد. در این بین بیشترین نقش را دیپلماسی ایران و اروپا به عهده داشت، مذاکرات مستمر و پیاپی و همچنین سفرهای مکرر مقامات دیپلماتیک دو طرف، نوید این را می داد که فضای تنش آلود بین دو طرف به تدریج کم رنگ خواهد شد، اما علیرغم اینکه در محیط عملیاتی تحولاتی مثبت انجام شد، از جمله اینکه اتحادیه اروپا در صدد تنظیم یک قرارداد همکاری تجاری - اقتصادی گسترده با ایران بود، ولی در محیط ذهنی- روانی تحول و تغییر چندانی صورت نگرفت و تمام تلاش ها منجر به کنترل تنش در مدت زمان کوتاهی گردید و اهداف سیاست تنش زدایی تحقق پیدا نکرد. در محیط ذهنی و ادراکی کشورهای غربی بویژه آمریکا، همچنان بی اعتمادی نسبت به سیاستهای ایران در حد بالایی وجود داشت و حتی طرح هایی مانند گفتگوی تمدن ها علیرغم استقبال عمومی هم نتوانست کمک چندانی در زمینه کاهش این بی اعتمادی انجام دهد. لذا ماهیت و جوهر سیاست خارجی دو جانبه کمتر دستخوش تحول و دگرگونی گردید. علیرغم اینهمه مذاکره و تبادل نظر و رفت آمدهای سیاسی، روابط دو طرف آنقدر شکننده بود که هر گونه رخداد یا پدیده ای می توانست باعث بروز بحران یا تشدید تنش بین طرفین گردد. نمونه بارز آن مسئله هسته ای اران بود که به محض مطرح شدن، فضای تنش زدایی در روابط دو طرف را به سمت تشدید تنش حرکت داده و نتایجی که تا آن زمان از سیاست تنش زدایی به دست آمده بود را از بین برده و حرکت به سمت فضای قبل از این سیساست به تدریج آغاز شد.

دانــلود