چکیده:
امروزه جهانی‌شدن یكی از مهم‌ترین مفاهیم اجتناب‌ناپذیر و تأثیرگذار بر تحولات داخلی و خارجی كشورها و دگرگون كنندة مفهوم «امنیت» آن‌ها است. كشور ایران نیز از این تحولات بركنار نمانده است و لذا تدوین استراتژی‌های امنیتی آن با توجه به شرایط جهانی، نیاز به مفهوم‌پردازی و بررسی جدیدی دارد. این پژوهش در صدد بررسی تأثیرات جهانی‌شدن بر امنیت ایران (در حوزه فرهنگ) و شناخت فرصت‌ها و چالش‌های ناشی از آن است. در راستای پاسخ‌گویی به این مسئله، جهانی‌شدن در درون دو گفتمان رقیب غرب و اسلام قرار داده شده است. هر كدام از این گفتمان‌ها با توجه به مفصل‌بندی‌ دال‌های شناور خود، به مفاهیم انسان، دموكراسی، هویت، سیاست و عدالت معنایی خاص به جهانی‌شدن می‌بخشند. این معنادهی می‌تواند نگاه به امنیت ایران را متفاوت سازد و فرصت‌ها یا چالش‌هایی را برای آن به وجود آورد. جهانی‌شدنِ نخست، كه در این پژوهش «جهانی‌شدن وانموده» نام نهاده شده، در گفتمانی تبیین می‌شود كه لیبرالیسم به عنوان دال مركزی آن است و در عصر حاضر تبدیل به گفتمان مسلط جهانی گشته است. در این میان قدرت‌های بزرگ نظیر آمریكا، هژمونی خود را بر این گفتمان به طور موقت تثبیت كرده‌اند. با توجه به صورت‌بندی‌ای كه از مفاهیم در این گفتمان شده، جهانی‌شدن هر چند گاهی فرصت‌هایی درون خود برای امنیت ایران دارد، اما چالش‌های متعددی نیز فراروی ایران خواهد داشت. گفتمان دوم، گفتمانی است كه مفاهیم آن با دال برتر «اسلام» معنادهی می‌شوند. این گفتمان که می‌تواند پس از شرایط تزلزل و بی‌قراری گفتمان لیبرالیسم، بدیلی برای آن باشد؛ جهانی‌شدنی را در خود ترسیم می‌کند که در این پژوهش از آن به«جهانی‌شدن حقیقی» تعبیر می‌شود. از آن‌جا كه فرهنگ ایران (آموزه‌های اسلامی شیعی) با مفاهیم درون این گفتمان منطبق است، لذا جهانی‌شدن حقیقی، در حوزه‌های مختلف امنیتی برای این كشور فرصت‌زا است و موجب بالا رفتن ضریب امنیتی ایران خواهد شد. واژگان كلیدی: جهانی‌شدن، گفتمان، فرهنگ، امنیت.

دانــلود