چکیده:
خداوند متعال فطرت آدمی را به گونه‌ای آفریده است که با دیدن هر حادثه‌ای، همواره در جستجوی علت آن است. تعابیری همانند "یعقلون" و "یتفکرون" و "یعلمون" که در قرآن کریم فراوان یافت می‌شود، نیز بر همین امر دلالت دارند. از نظر قرآن کریم، برای هر حادثه‌ای سببی و علتی وجود دارد که به اذن خدای تعالی پدید آمده است. همچنین خدای سبحان برای هر موجودی حد و اندازه و مسیری معین کرده است که به وسیله علل و عوامل متقدم و مقارن، اندازه‌گیری و تقدیر می‌شوند. بنابراین، هر موجودی در موجود دیگر اثر ‌گذارده و مؤثر می‌باشد. پس قانون علیت بر این عالم حکم فرماست. در باب ضرورت علّی و معلولی، می‌فرماید که هر چیزی با اراده و خواست خداوند متعال به وجود می‌آید و اراده‌ی الهی، علت تامه‌ی ایجاد ممکنات است. در تأیید علت فاعلی، بیان می‌کند هر چیزی که از هستی بهره‌ای دارد، وجودش مستند به خدای متعال است. در خصوص امکان فقری و علت بقاء، نیز، قرآن کریم، تمامی ممکنات را فقیر و محتاج خداوند متعال دانسته و در اين جهت، تفاوتی میان حدوث و بقائشان قائل نشده است. همچنین، در تأیید علت غایی، بیان می‌کند که موجودات، بیهوده آفریده نشده و دوباره به سوى خدا باز می‌گردند. در خصوص سنخیت نیز، با اشاره به اینکه موجودات، آیه و نشانه الهی بوده و از طرفی با بیان اینکه میان اعمال انسان و سعید یا شقی شدنش، تناسب وجودی می‌باشد، آن را تأیید می‌فرماید. لذا، هدف رساله پیش رو، آشنایی با دیدگاه‌های متافیزیکی قرآن کریم، در رابطه با علیت و تعمق در آن می‌باشد. کلمات کلیدی: قرآن کریم، علیت، ضرورت، علت فاعلی، علت غایی، امکان فقری، سنخیت.

دانــلود