چکیده:
شناخت و روش شناخت اجتماعی، از موضوعات مهم و اساسی در حوزه علوم اجتماعی است که در دوره‌های مختلف تاریخی - از گذشته تاکنون - رویکردهای مختلفی نسبت به آن وجود داشته است. روش شناسی بنایدین گونه‌ای از روش شناسی است که در مقابل روش شناسی کاربردی قرار دارد و انواع مختلف روشهای اجتماعی را میتوان در ذیل آن قرار داد. روش شناسی بنیادین مبتنی بر اجتماعی میپردازد. در علوم اجتماعی با سه روش بنیادین پوزیتویسم، تفهمی و رئالیسم انتقادی سروکار داریم. هر یک از این روشها از مبانی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناسی خاص خویش بهره گرفته و در تقابل با یکدیگر قرار دارند. قرآن نیز - که محور اصلی در این رساله است - به واسطه برخورداری از مبادی هستی شناختی، انسان شناختی و معرفت شناختی. ویزه خوبش، از روش بنیادین "رئالیسم توحیدی " بهره میگیرد "رئالیسم توحیدی " یعنی واقع گرایی بر مبنای یک حقیقت واحد، یعنی خداوند. ویزگیهای خاص اندیشه قرآن روش شناسی قرآنی را از مکاتب روش شناختی مدرن متمایز میسازد. قرآن هستی را دارای دو بعد مادی و معنوی دانسته و آن را یکپارچه و با محوریت خداوند حکیم متصور میسازد. همچنین به انسان نگاهی خاص و ارزشمند دارد و کمال نهایی وی را در میزان قرب الهی میداند. قرآن به تمامی ابزارهای حسی، عقلی و وحیانی مرجعیت میبخشد، اما مرجعیت آنها را در چارچوب مبانی خویش میپذیرد. همه چیز در اندیشه قرآن بر محور ایمان به خداوند قرار میگیرد. بنابراین قرآن به دلیل برخودار یاز چنین ویژگیهای روش - شناختی، واجد کلیه رودیکردهای تبیتی و توصیفی، خرد و کلان، تجربی، تفهمی و انتقادی میگردد،اما آنها را در چارچوب توحید و مبتنی بر یک عقبه الهیاتی باز تعریف میکند. این ویژگی ممتاز روش‌شناسی قرآن است که روش های سکولار فاقد آن هستند و به دلیل چنین فقر معرفتی، با تکیه بر یک ابزار سایر ابزارها را نفی مینمایند. علاوه بر این روش شناسی قرآن به دلیل بهره گیری از ابزار وحی، قابلیتهای افزون‌تری نسبت به روشهای مدرن داراست؛ قابلیت فهم و درک عمیقتر و دست یابی به ضرورتهای بیشتری در واقعیت اجتماعی.

دانــلود