رابطه خدا و افعال انسان از منظر امام فخر رازی و خواجه نصیرالدین طوسی

نویسنده: ، استاد راهنما: ، استاد مشاور 1: ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1387 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]
چکیده:
آنچه از گذشته های بسیار دور مورد توجه و بحث در بین متفکران و اندیشمندان بوده است این است که بین خدا و افعال انسان چه ارتباطی وجود دارد. بشر درصدد است تا جایگاه خود را در هستی بشناسد و میزان تاثیرگذاری افعال و اندیشه های خود را بداند. برخی از انی بیکران، خود را بی اختیار و مجبور تلقی می کنند و افعال خود را به خالق خود، خداوند متعال نسبت می دهند. اما فخر رازی ملقب به امام المشککین، شاگرد مکتب الشعرای قائل است انسانها در انجام افعال مستقل نیستند، بلکه افعالشان از ناحیه خداوند است او با بررسی صفات الهلی هم چون علم، قدرت و اراده، براهه دهگانه عقلی و نیز براهین نقلی را برای اثبات مدعای خود مطرح می کند. فخر رازی یا ابن الخطیب چنان ماهرانه و مدبرانه طرح مسئله می کند و تمامی جوانب را بیان می نماید که گویی حقیقتی جز آنچه او گفته اسات وجود ندارد. او در حین استدلال از مقدمات فراوان استفاده می کند و تمامی فروض و شبهات متصور را بیان می کند و به آنها پاسخ می دهد. اما شخصیت دیگر رساله، خواجه نصیرالدین طوسی، ملقب به استاد البشیر، از علمای شیعی و نماینده مکتب جعفری قائل است انسانها خود با ارداه و اختیار، افعال و اعمال را انجام می دهند. ایشان در مهمترین کتاب کلامی خود" تجرید الاعتقاد" براهین و دلایلی را دال بر این مطلب بیان می دارند. از جمله دلایلی که ایشان بسیار بر آن تاکید دارند توجه به وجدان و حس در پذیرش اختیار و اراده و در نتیجه انتساب افعال به بندگان می باشد. ایشان می ویند همگان بالوجدان اذعان دارند که خود مرتکب افعال می شوند و گاه مورد تمجید و تشویق ها و تنبیه ها کاری عبث و بیهوده جلوه می نمود. خواجه طوسی به برخی براهین و استدلالهای فخر رازی پاسخ می گویند و برخی را چنان سخیف و بی ارزش تلقی می کنند که نیازی به پاسخ دادن نمی بینند. علاوه بر خواجه نصیرالدین طوسی علمای شیعه دیگر نیز هم چون ایشان بشر را مسئول اعمال خود می داند و از جمله این شخصیتهای برجسته شیخ طوسی (ره) است. گذشته از اینها، آیات و روایات متعددی وجود دارد که بر صدق آنچه علمای شیعه گفته اند، صحه می گذارد. از آن جمله که خدامند متعال انسانها را مختار آفریده و در روز جزا به خاطر اعمالی که انجام داده اند بازخواست می کند. تمسک به آیات و کلام نورانی پیشوایان معصوم، تاریکی را را برایمان روشن نموده و ما را به راه راست هدایت خواهد کرد. واژگان کلیدی: جبر، اختیار، قضا و قدر، اشاعره، افعال انسانی، اراده

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد

معرفت شناسی از دیدگاه خواجه نصیرالدین طوسی و فخرالدین رازی

نویسنده: سیدمحمدداود علوی ، استاد راهنما: احمد بهشتی ، استاد مشاور 1: علیرضا قائمی نیا ،
پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1388 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]

تبیین معرفت معتبر در اعتقادات دینی از منظر فخر رازی و خواجه نصیر الدین طوسی

پایان‌نامه: باقرالعلوم(ع) - 1397 - [کارشناسی ارشد ناپیوسته]

اندیشه سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی

کتاب: بوستان کتاب قم - 1401

خواجه نصیرالدین طوسی و فتح بغداد

مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1387 شماره 3 و 4 - پاییز و زمستان 87 - مسلسل 35 و 36

جایگاه سیاست در آثار خواجه نصیرالدین طوسی

مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1383 شماره بیست و پنجم - بهار 83

جایگاه سیاست در آثار خواجه نصیرالدین طوسی

مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1383   (پياپي 25)، بهار 1383  شماره1

چیستی لذت از منظر ابن‌سینا و فخر رازی

مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1391 شماره 68
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم - 1397