فلسفه سیاسی علامه طباطبایی و ایران معاصر
نویسنده:
احمدرضا یزدانی مقدم
، استاد راهنما:
منصور میراحمدی
، استاد مشاور 1:
داود فیرحی
، استاد مشاور 2:
حمید پارسانیا
،
پایاننامه: باقرالعلوم(ع) - 1390 - [دکتری]
کلیدواژه:
مشروطه
،
تجدد
،
ثابت و متغیر
،
ادراکات اعتباری
،
مُلک اجتماعی
،
سنت اجتماعي اسلام
،
حکومت اجتماعی دینی
،
تفکر اجتماعی.
چکیده:
در این رساله، نسبت فلسفه سیاسی علامه طباطبایی(1281 - 1360) با ایران معاصر، با استفاده از هرمنوتيک روشيِ زمینه قصد محور، پژوهیده می¬شود. ایران معاصر، زمینه عینی و نظری فلسفه ورزی سیاسی علامه طباطبایی است. در این زمینه عینی، مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی به رویارویی ایران با تجدد انجامید. این عوامل، که با ورود برخی مفاهیم جدید همراه بود، در اندیشه عالمان شیعه ذیل دو موضوعِ قانون و حکومت صورتبندی شد و دانشمندان دینی کوشیدند تا به پرسشهای ناشی از این دو موضوع، پاسخ گویند. دستآورد این مباحث نظری، در آثار عالمان مشروطه ¬خواه، به رسمیت شناختن حوزه متغیرات و سپردن آن به شورای نمایندگان مردم، لزوم نظارت بر حکومت، طرح مفاهیمی چون حقوق نوعی و شورایی بودن حکومت، تفکیک دو موضوعِ «حکومت از آن کیست؟» و «شخص حاکم کیست؟» و تعلّق امور نوعی به امام معصوم(ع)؛ بود. فلسفه سیاسی علامه طباطبایی از زندگی اجتماعی سیاسی وی و حوادث سیاسی دوران او متأثر بوده و این امر در ایدههایی چون تفکر اجتماعی، مُلک اجتماعی و حکومت اجتماعی، خود مینمایاند. علامه طباطبایی، در این زمینه عینی و نظری، با استفاده از امکانات سنت فلسفه سیاسی اسلامی، بر بنیانِ نظریه ادراکات اعتباری، تحلیلی عقلی از موضوع ثابت و متغیر ارائه و موضوعات و مفاهیمی چون انسان، اجتماع، مُلک، حکومت و قانون را تبیین و مناسبات خاصی میان عقل و دین، و دین و اجتماع ترسیم و ایده سنت اجتماعی اسلام را پیش می¬نهد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پژوهشهای بیشتر در نظریه ادراکات اعتباری، مفاهیم فلسفه سیاسی علامه طباطبایی و مناسبات آن با سنت فلسفه سیاسی اسلامی، تحولات سیاسی و اندیشه سیاسی ایران معاصر، تحول مفاهیم فلسفه سیاسی اسلامی و توانائی¬های درونی آن پیشنهاد می¬گردد. واژگان کلیدی: مشروطه، تجدد، ثابت و متغیر، ادراکات اعتباری، مُلک اجتماعی، سنت اجتماعي اسلام، حکومت اجتماعی دینی، تفکر اجتماعی.
در این رساله، نسبت فلسفه سیاسی علامه طباطبایی(1281 - 1360) با ایران معاصر، با استفاده از هرمنوتيک روشيِ زمینه قصد محور، پژوهیده می¬شود. ایران معاصر، زمینه عینی و نظری فلسفه ورزی سیاسی علامه طباطبایی است. در این زمینه عینی، مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی به رویارویی ایران با تجدد انجامید. این عوامل، که با ورود برخی مفاهیم جدید همراه بود، در اندیشه عالمان شیعه ذیل دو موضوعِ قانون و حکومت صورتبندی شد و دانشمندان دینی کوشیدند تا به پرسشهای ناشی از این دو موضوع، پاسخ گویند. دستآورد این مباحث نظری، در آثار عالمان مشروطه ¬خواه، به رسمیت شناختن حوزه متغیرات و سپردن آن به شورای نمایندگان مردم، لزوم نظارت بر حکومت، طرح مفاهیمی چون حقوق نوعی و شورایی بودن حکومت، تفکیک دو موضوعِ «حکومت از آن کیست؟» و «شخص حاکم کیست؟» و تعلّق امور نوعی به امام معصوم(ع)؛ بود. فلسفه سیاسی علامه طباطبایی از زندگی اجتماعی سیاسی وی و حوادث سیاسی دوران او متأثر بوده و این امر در ایدههایی چون تفکر اجتماعی، مُلک اجتماعی و حکومت اجتماعی، خود مینمایاند. علامه طباطبایی، در این زمینه عینی و نظری، با استفاده از امکانات سنت فلسفه سیاسی اسلامی، بر بنیانِ نظریه ادراکات اعتباری، تحلیلی عقلی از موضوع ثابت و متغیر ارائه و موضوعات و مفاهیمی چون انسان، اجتماع، مُلک، حکومت و قانون را تبیین و مناسبات خاصی میان عقل و دین، و دین و اجتماع ترسیم و ایده سنت اجتماعی اسلام را پیش می¬نهد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، پژوهشهای بیشتر در نظریه ادراکات اعتباری، مفاهیم فلسفه سیاسی علامه طباطبایی و مناسبات آن با سنت فلسفه سیاسی اسلامی، تحولات سیاسی و اندیشه سیاسی ایران معاصر، تحول مفاهیم فلسفه سیاسی اسلامی و توانائی¬های درونی آن پیشنهاد می¬گردد. واژگان کلیدی: مشروطه، تجدد، ثابت و متغیر، ادراکات اعتباری، مُلک اجتماعی، سنت اجتماعي اسلام، حکومت اجتماعی دینی، تفکر اجتماعی.
فلسفه سیاسی علامه طباطبایی و ایران معاصر
3/21/2011 12:00:00 AM
فلسفه سیاسی علامه طباطبایی و ایران معاصر
پایاننامه: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی - 1390 - [دکترای تخصصی]
تاملات فلسفه سیاسی علامه جعفری در ایران معاصر
نویسنده:
مرتضی یوسفی راد
،
مقاله نشریه: سیاست متعالیه » سال 1394 پاييز 1394 شماره10
علامه طباطبایى و الهیات فلسفى معاصر
نویسنده:
محمد لگنهاوسن ترجمه منصور نصیری
،
مقاله نشریه: نقد و نظر » سال 1380 شماره 28-27
علامه طباطبائی و فلسفه علوم اجتماعی
نویسنده:
نصرالله آقاجانی
،
مقاله نشریه: معرفت فرهنگی اجتماعی » سال 1393 (پياپي 18)، بهار 1393 شماره2
اندیشه سیاسی علامه طباطبایی
نویسنده:
مصطفی زهرایی
،
مقاله نشریه: علوم سیاسی » سال 1377 سال اول - شماره اول - تابستان 77
عدالت اجتماعی و دولت از منظر فلسفه سیاسی علامه طباطبایی
نویسنده:
احمدرضا یزدانی مقدم*
،
مقاله نشریه: نشریه تحقیقات بنیادین علوم انسانی » سال 1398 دوره 5، شماره 2 (تابستان 1398)
جايگاه وحي در فلسفه سياسي معاصر اسلامي ايران
نویسنده:
احمدرضا يزداني مقدم
،
طرح پژوهشی: قرارداد هاي اعضاي هيئت علمي ومحققين رسمي » از تاریخ: 1395/06/28 تا تاریخ: 1397/10/01
ماهیت نظریه در فلسفه سیاسی از منظر علامه طباطبائی
مقاله نشریه: جستار های سیاسی معاصر » سال 1399 بهار 1399 شماره 1
فلسفه شریعت در نگاه علامه طباطبایى
نویسنده:
سید موسی حسینی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1383 37-38