چکیده:
جایگاه هر واژه در قرآن، بر اساس هدفی مشخص و منحصر به خود در بافت و سیاقی معنادار تعریف شده است. چنانچه یک معنا برای تمام مشتقات در همه آیات، در جلوه‌ای یکسان به‌کار رود، حاصلی جز دور شدن از مفهوم حقیقی قرآن ندارد. واژه «کظم» در شش آیه در معنای صفت مشبهه و در سه هیأت «کاظم»، «مکظوم» و «کظیم» استفاده شده است. هرچند برخی مفسران، چند معنای خاص را برای این واژگان ارائه داده‌اند، اما بیشتر ایشان در تفسیر این شش آیه، واژگان مذکور را به‌معنای «فروخوردن خشم» دانسته‌اند، که این تفسیر سبب ایجاد ابهامات در فهم آیات می‌شود. در این پژوهش با درنگ در تمامی معانی واژه «کظم» در فرهنگ عربی و کتب اصیل لغت، تأمل در بافت و سیاق آیات و با روش تفسیر قرآن به قرآن، این نکته حاصل می‌شود که واژه «کظم» در آیات مختلف از معانی گوناگونی برخوردار است که در کتب لغت و زبان عربی به آن تصریح شده‌ است. بر این اساس، مفاهیمی همچون «پنهان شدن، کناره‌گیری و انزواطلبی، محبوس و زندانی شدن، فروخوردن خشم، دشواری در نفس کشیدن و ساکت شدن»، معانی‌ای است که برای این واژه در آیات مورد بحث به‌دست آمده است.

برای این سند علمی فایلی وجود ندارد