چکیده:
مسلمانان در اواخر سال (19 ق/640 م) برای نخستین بار پا به قفقاز جنوبی گذاشتند و پس از انجام نبردها، یورش‌ها و کشمکش‌های فراوان سرانجام توانستند ارمنستان، اران و گرجستان را تسخیر نمایند و میراث‌دار ساسانیان در این منطقه گردند. ورود نیروی جدید به قفقاز باعث زایش نام ارمینیه در منابع اسلامی برای اشاره هم به ارمنستان و هم به‌تمامی قفقاز جنوبی شد. استفاده از این نام تنها برای ارمنستان، ایرادی نداشت اما این نوشتار درصدد واکاوی این مسئله است که آیا کاربرد آن برای اشاره به‌تمامی قفقاز جنوبی به همراه تقسیمات داخلی آن - ارمن اول، دوم، سوم و چهارم - موضوعی رسمی و درباری بوده یا اشتباه جغرافی‌دانان و مورخان مسلمان قرن سوم؟ این بررسی با روش تحقیق تاریخی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی در عرصه مطالعات تاریخ اسلام و قفقازشناسی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات با مطالعات کتابخانه‌ای انجام‌گرفته است. نتایج بررسی نشان می‌دهد کاربرد نام ارمینیه برای اشاره به‌کل قفقاز جنوبی، موضوعی رسمی و درباری نبوده است بلکه ابداع اشتباه مؤلفان قرن سوم هجری بود و تقسیمات داخلی آن نیز الگوبرداری از تقسیمات داخلی ارمنستان بیزانس بوده است؛ زیرا این موضوع می‌توانست باعث اعتراض و واکنش ارانی‌ها و گرجی‌ها بشود که ازلحاظ سیاسی و اجتماعی هم‌شأن و مستقل از ارمنستان بودند و هرکدام اسقف اعظم و پایتخت خود را داشتند

دانــلود