چکیده:
برگردان آیات قرآن در ترجمه‌ها و تفسیرهای کهن قرآن به فارسی منابعی ارزشمند برای گردآوری و بررسی اختلاف قرائات قرآنی‌اند که در تحقیقات قرائت‌شناسی به‌کلی مغفول مانده‌اند. در مقالۀ پیش‌رو، نویسنده از شیوه‌های دستیابی به قرائت‌های مختلف بر اساس ترجمه‌های کهن قرآن به فارسی سخن می‌گوید و با عرضۀ شواهد متنوع و متعدد راه‌های گوناگون فهم و کشف قرائت‌های قرآنیِ بازمانده در ترجمه‌های کهن قرآن را شرح می‌دهد و مخصوصاً به نمونه‌هایی اشاره می‌کند که در منابع اختلاف قرائات ذکری از آنها نیست. نویسنده، با توضیح و تبیین چند نمونه، این نکته را یادآور می‌شود که برای کشف قرائات قرآنی در ترجمه‌های قدیم فارسی، آگاهی تاریخی از زبان فارسی کهن و گویش‌های گوناگون آن، افزون بر آشنایی با زبان عربیِ قرآن، ضروری است.

دانــلود