چکیده:
خوزستان، یکی از ایالت­های مهمّ ایران در دوران اسلامی بود. این ایالت، مانند دیگر مناطق ایران، در سده‌های نخستین اسلامی توسط کارگزاران دستگاه خلافت اداره می­شد. به‌تدریج با آشکار شدن علایم انحطاط دستگاه خلافت عباسی (132-656ق)، خوزستان نیز مانند دیگر نواحی ایران، از زیر سلطه خلفا بیرون آمد و تا اواخر سده ششم هجری، زیر نظر حکومت­های مستقر در فلات ایران اداره می­شد. در سال 591ق، لشکریان خلیفه الناصر (575-622ق) به فرماندهی ابن‌قصاب (592ق)، خوزستان را تصرف کردند. بدین ترتیب، خوزستان بعد از چند سده، دوباره تحت سلطه مستقیم نهاد خلافت قرار گرفت و غلام‌ ـ فرماندهان تُرک‌نژاد خلیفه الناصر، عهده­دار امور این منطقه شدند.این پژوهش، بر آن است تا با روش وصفی ـ تحلیلی، به بررسی عوامل استیلای خلیفه الناصر بر خوزستان، و تدوام این سلطه در دوره­ خوارزمشاهیان (590-628ق) بپردازد. نتایج پژوهش، حاکی از آن است عواملی چون: احیای قدرت دنیوی نهاد خلافت در عراق عرب، سقوط سلطنت سلجوقی در ایران و اختلافات درون­دودمانی حکومت محلی آل‌شمله در خوزستان، موجب تسلط خلیفه الناصر بر خوزستان گردید. پیوستگی جغرافیایی و اقلیمی این ایالت با عراق عرب از یک سو، و گرفتاری­های سیاسی ـ نظامی خوارزمشاهیان در شرق و نهایتاً هجوم مغول از سوی دیگر، باعث تداوم سلطه بغداد بر این منطقه شد.

دانــلود