چکیده:
یکی از مسائل بسیار مهم اعتقادی در میان مسلمانان که از دیرباز تاکنون به عنوان یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث کلامی، تاریخی در جامعه اسلامی مطرح می‌باشد. بحث جانشینی بعد از پیامبر‌9 است که پس از رحلت ایشان دچار انحراف گردید. این انحراف در رهبری جامعه نوپای اسلامی به‌گونه‎ای اثر گذاشت که آثار آن در همه شئونات اخلاقی، سیاسی، عبادی، اقتصادی و اجتماعی امت اسلامی نمایان گردید. مسلمانان که در عصر پیامبر‌9 طبق دستورات قرآن و آموزه‌های نبوی عمل می‌کردند، با رفتارهایی از سوی حاکمان مواجه شدند که در تناقض با کتاب و سنت نبوی بود رفتارهایی که هیچ سنخیت و تناسبی با آموزه‌‌های دینی و شرعی نداشت از آن جمله می‌توان به رفتارهای هنجارشکنانه و مخالف تعالیم قرآن و سنت خلیفه دوم اشاره نمود که آثار و نتایج آن را میتوان تا عصر حاضر در جوامع اسلامی مشاهده نمود. به‌عنوان نمونه قرآن کریم می‌فرماید: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ» محمد فرستاده خداست و کسانی که با او هستند در برابر کفار سرسخت و شدید و در میان خود مهربانند.[1] این آیه بیانگر یکی از شاخصه‎ها و ملاک‎های رفتاری پیامبر‌9 است که می‌توان از آن به عنوان یک شاخص و ملاک برای سنجش شخصیت اخلاقی حاکمان بعد از ایشان بالاخص خلیفه دوم که این تحقیق پیرامون بررسی خلقیات وی است استفاده نمود که نتیجه بدست آمده از این سنجش، مغایرت رفتار و خلقیات وی با این شاخص است که البته این ادعا قابل اثبات در منابع تاریخی و روایی اهل سنت نیز می‌باشد که متاسفانه یا از بیان این واقعیات خودداری ‌می‌‌نمایند و یا آنکه برخی از این رفتارهای ناهنجار را به عنوان فضیلتی برای وی بیان ‌می‌کنند لذا دراین تحقیق برآن شدیم تا با بررسی منابع متقدم تاریخی و روایی اهل سنت و شیعه و استخراج‌‌‌‌‌نمودن گزارشات تاریخی مربوط به ابعاد شخصیتی و خلقیات روحی خلیفه ثانی به برخی از واقعیات اخلاقی، رفتاری وی که کمتر بیان شده‎اند اشاره نمائیم و تاثیر و بازتاب آن رفتارها را در جامعه اسلامی به جهت زمینه ساز بودن آن رفتارها برای بوجود آمدن برخی از انحرافات در میان امت اسلامی و مقایسه آن با سیره نبی مکرم اسلام و اهلبیت: بیان نمائیم.

دانــلود