چکیده:
دست‌یابی به معنای توحید ‌الهی در گرو مبانی‌ای از جمله بساطت ذاتی‌ حق تعالی می‌باشد. در منظومه فکری جناب صدرا بساطت الهی به نحو تامّ و محض بوده و ‌حقیقتی است که از هر نوع ترکّب مبرّاست و لذا واحد و اَحد خواهد بود؛ یعنی وجود بسیط حقیقی، واحد و اَحد حقیقی نیز می‌باشد؛ یعنی میان وجود بسیط تام و توحید ‌حقیقی ‌خداوند تلازم وجود دارد. وی بر اساس برهانی که آن را عرشی و از تأییدات خداوند‌ می‌داند، اظهار داشته است برهان بسیط ‌الحقیقه برای اثبات توحید خداوند گویای آن است که حقیقت واجب‌الوجود بدون دخالت چیزی بیرون از ذاتش و نیز بدون لحاظ هر گونه حیثیت تقییدیه یا تعلیلیه بذاته مصداق واجبیّت است؛ یعنی وجود بسیط حقیقی خداوند که مبرّا از تمامی حیثیّات ترکیبی و نواقص امکانی است، به‌تبع وجوباً به اقتضای ذاتش در‌بردارندۀ تمام کمالات است. بدین سان ‏وجود خداوند بسیط محضی است که نه‌تنها هیچ ترکیبی در او راه ندارد، بلکه وجود خارجىِ برتر همه ماهیات و مفاهیم کمالى است و وجود خاص هیچ یک از آنها نیست. بنابراین حقیقتِ وجود حق تعالی که بسیط حقیقی است، واحد به وحدت حقیقی نیز خواهد بود. ما در این مجال به دنبال آنیم که آیا این نگاه به توحید الهی و لوازمات آن دارای مستنداتی در ادعیه و مناجات‌های ائمه هدی می‌باشد یا صرفاً یک ایده فلسفی است؟ در صورت نخست به لسان خاصِ ائمه و تخاطب ویژه آنها با حضرت حق، رهیافتی به «توحید ‌حقیقی» خواهیم داشت.

دانــلود