تحلیل داستان آدم در قرآن (3) رویکردهاى تأویلى به قصه آدم (علیه السلام)
نویسنده:
سید ابراهیم سجادی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1377 15-16
کلیدواژه:
آدم(ع) و حوا
،
تأویل
،
نظریه تکامل
،
عرفان یهود
،
تأویلات عرفا
،
تأویلات فلاسفه
،
تأویلات کتاب مقدس
،
تأویلات نواندیشان
،
زبان سمبولیک
چکیده:
رویکردهاى گوناگون تأویلى به قصه آدموحوا مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. تأویل قصه آدم به دو گونه صورت گرفته است: تأویل عارفانه با حفظ ظاهر داستان و تأویل زیست شناختى و روان شناختى بدون تحفظ ظاهر داستان که هر کدام مشکلى را همراه دارد. بر پایه این اصل که قرآن تأویلپذیر است داستان آدم نیز از مفهوم تأویل بهرهمند بوده و مفسّران پیوسته براى دستیابى به حقایق آن تلاش کردهاند. عارفان با حفظ ظاهر داستان که ماجراى تاریخى را مطرح مىکند، کلید واژههاى داستان را داراى معانى تأویلى مىشناسند و بر مبناى آن سیر تکاملى انسان را پایهریزى مىکنند و سیماى ماوراى چهره طبیعى او را به تصویر مىکشند. ولى على رغم ادعاى عرفا مبنى بر فراگیرى تأویل، از خداوند که مىتواند منشأ یکدستگى تلقىهاى آنان باشد، اختلاف نظرهایى نیز به چشم مىخورد. همخوانى دیدگاههاى تأویل گرایانه عرفا با تلقىهاى تأویلى فلاسفه و عارفانِ مفسّر کتابِ مقدس نیز تأمل برانگیز است. نوعى دیگر تأویل در قصه آدم، تأویل نواندیشان است که ظاهر داستان را مردود شناخته و با مبانى زیست شناختى یا روان شناختى به تأویل آن پرداختهاند. سمبولیک پنداشتن داستان آدم براى بیان تکامل انواع یا توضیح حالات روحى انسان با قرآن و سنت سازگارى ندارد.
رویکردهاى گوناگون تأویلى به قصه آدموحوا مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. تأویل قصه آدم به دو گونه صورت گرفته است: تأویل عارفانه با حفظ ظاهر داستان و تأویل زیست شناختى و روان شناختى بدون تحفظ ظاهر داستان که هر کدام مشکلى را همراه دارد. بر پایه این اصل که قرآن تأویلپذیر است داستان آدم نیز از مفهوم تأویل بهرهمند بوده و مفسّران پیوسته براى دستیابى به حقایق آن تلاش کردهاند. عارفان با حفظ ظاهر داستان که ماجراى تاریخى را مطرح مىکند، کلید واژههاى داستان را داراى معانى تأویلى مىشناسند و بر مبناى آن سیر تکاملى انسان را پایهریزى مىکنند و سیماى ماوراى چهره طبیعى او را به تصویر مىکشند. ولى على رغم ادعاى عرفا مبنى بر فراگیرى تأویل، از خداوند که مىتواند منشأ یکدستگى تلقىهاى آنان باشد، اختلاف نظرهایى نیز به چشم مىخورد. همخوانى دیدگاههاى تأویل گرایانه عرفا با تلقىهاى تأویلى فلاسفه و عارفانِ مفسّر کتابِ مقدس نیز تأمل برانگیز است. نوعى دیگر تأویل در قصه آدم، تأویل نواندیشان است که ظاهر داستان را مردود شناخته و با مبانى زیست شناختى یا روان شناختى به تأویل آن پرداختهاند. سمبولیک پنداشتن داستان آدم براى بیان تکامل انواع یا توضیح حالات روحى انسان با قرآن و سنت سازگارى ندارد.
تحلیل داستان آدم در قرآن (3) رویکردهاى تأویلى به قصه آدم (علیه السلام)
3/21/1998 12:00:00 AM
تحلیل داستان آدم در قرآن (2) قصّه آدم و تحلیل های انسان شناختی
نویسنده:
سید ابراهیم سجادی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1377 15-16
تحلیل داستان آدم در قرآن (1) نخستین انسان در دیدگاه های بشری
نویسنده:
سید ابراهیم سجادی
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1377 15-16
بررسی شیوه های قصه پردازی وعناصر داستانی قصه حضرت لوط(علیه السلام) در قرآن کریم
نویسنده:
فاطمۀ فتاحی سده
،
مقاله نشریه: فصلنامه مطالعات ادبی متون اسلامی » سال 1399 شماره 19
معاد جسمانی در داستان حضرت ابراهیم (علیه السلام)
نویسنده:
محمدحسن وکیلی
،
مقاله نشریه: جستار » سال 1388 21.22
رویکردهاى روشنفکرى به مسأله زن در قرآن
نویسنده:
سید حیدر علوی نژاد
،
مقاله نشریه: پژوهش های قرآنی » سال 1380 25-26
سیماى حضرت على علیه السلام در قرآن
نویسنده:
سعید عطاران
،
مقاله نشریه: پاسدار اسلام » سال 1379 شماره 231
بررسی رویکردهای سیاسی و معنوی امامت شیعه در زندگی امام کاظم علیه السلام
نویسندگان:
محمد سعید نجاتی
،
محمد علی چلونگر
،
مقاله نشریه: تاریخ اسلام » سال 1394 شماره 1 - بهار 94 - مسلسل 61